Podcast ‘Paulus en De Nijs op reis’ #6: op bezoek bij Cindy Zalm
n de tweewekelijkse NDE-podcastserie ‘Paulus en De Nijs op reis’ trekken netwerkredacteur Ronald de Nijs en journalist Kirsten Paulus door Nederland. Ze spreken twaalf erfgoedprofessionals met inspirerende verhalen over digitaal erfgoed. In de zesde aflevering vertelt Cindy Zalm, hoofd realisatie bij het Nationaal Wereldmuseum van Wereldculturen over haar successen, missers en dromen.
Flinke portefeuille
Het Tropenmuseum maakt samen met het Afrika Museum, Museum Volkenkunde en het Wereldmuseum Rotterdam onderdeel uit van het Nationaal Museum van Wereldculturen. Als hoofd realisatie heeft Cindy Zalm hier een flinke portefeuille: ‘Ik ben verantwoordelijk voor het team dat het collectiebeheer verzorgt (de depots, bruikleenverkeer en logistiek rondom het inrichten van tentoonstellingen), het projectbureau en de IT-afdeling. Dus ja, ik ben in eerste instantie manager, maar het erfgoed is en blijft de basis van ons werk.’
Dekoloniseren
Cindy en haar collega’s zijn al een paar jaar bezig om het Nationaal Museum van Wereldculturen te ‘dekoloniseren’. Het museum is dit project gestart met een interventie door het collectief Decolonize the Museum. ‘Bezoek ons museum, bekijk de teksten bij de tentoongestelde objecten en laat ons weten wat je ervan vindt,’ was de vraag. ‘Het collectief wees ons onder meer op het taalgebruik op de tekstbordjes. Dat taalgebruik – denk aan het woord “neger” – had een westers perspectief. Daar waren we ons toen nog niet zo van bewust. Dat besef is gegroeid vanuit het publieke debat. Ook bleek dat we door het gebruik van vakjargon op een veel te hoog niveau instaken om de teksten goed begrijpbaar te maken voor iedereen.’
Words Matter
‘Naar aanleiding van het dekoloniseerproject heeft het museum de woordenlijst Words Matter opgesteld. Het zijn geen verboden woorden, je mag ze nog steeds gebruiken, maar wil je ze toch gebruiken, bedenk dan waar ze vandaan komen en wat gemeenschappen ervan vinden wanneer je ze toepast. Een voorbeeld is het woord ‘Mongool’; dat was ooit een aanduiding voor mensen uit een bepaalde regio, maar in ons dagelijkse taalgebruik geven we er een andere betekenis aan. Het kan dus ook heel kwetsend zijn.’
SABIO
‘Vanuit het project SABIO – the SociAl BIas Observatory wordt een prototype ontwikkeld waarmee de vooringenomen blik, de zogeheten bias in de beschrijvingen van erfgoedcollecties, zichtbaar kan worden gemaakt. Dit prototype komt binnenkort beschikbaar.’
Paaseiland, Rapanui of Easter Island?
‘Het is voor sommige landen heel onduidelijk wat we in Europa aan erfgoed uit hun contreien bewaren,’ zegt Cindy. ‘Dat komt door de manier waarop we het materiaal online aanbieden. Zo hebben we objecten uit Paaseiland, maar als mensen van Paaseiland gaan zoeken vinden ze niets in onze catalogus, want ze zullen nooit op de Nederlandse benaming Paaseiland zoeken. In hun taal heet het eiland Rapanui. Het behoort tot Chili, en daar heet het weer Easter Island… Hoe zorgen we er nu voor dat het erfgoed wel vindbaar is? Wij hebben dat geprobeerd op te lossen met onze thesaurus: we knopen al die termen in de woordenlijst aan elkaar vast en zeggen: Paaseiland is hetzelfde als Easter Island en Rapanui. Het maakt zo niet meer uit op welke term je zoekt.’
Onderstaande podcast is ook te beluisteren via Spotify.
