Podcast ‘Paulus en De Nijs op reis’ #11: op bezoek bij Syds Wiersma

Elke dag een verrassing

‘Elke werkdag is voor mij een verrassing, want er kan zomaar een film of een filmcollectie worden binnengebracht. Die bekijken we samen met de vrijwilligers en dan ontdek je dingen en openen zich soms verhalen,’ zegt coördinator Syds Wiersma. Hij geeft leiding geeft aan drie betaalde parttimers en zo’n vijftien vrijwilligers.

Friese tijdsbeelden veiligstellen

‘We hebben de opdracht van de Provincie Friesland om de Friese tijdsbeelden en -geluiden vanaf eind 19e eeuw tot nu veilig te stellen, te digitaliseren en voor het publiek beschikbaar te stellen. De collectie bevat veel films van amateurs, maar ook van professionals als Pieter Verhoeff. Ook hebben we veel 16 millimeter-materiaal, afkomstig van onder anderen heel goede amateurs en eigenaren van fotografiezaken die in opdracht films maakten.’

80 procent gedigitaliseerd

Van de 8000 films en circa 5000 videodragers is zo’n tachtig procent gedigitaliseerd. Daarnaast bevat de collectie veel audiodragers, zoals cassettes en audiospoelen. Een aanjager voor de digitalisering was het Deltaplan Digitalisering Fries Erfgoed. ‘Voor het eerst hadden we geld om filmmateriaal hoogwaardig te digitaliseren, want het is belangrijk dat je het materiaal duurzaam digitaliseert, dat je de moederbestanden goed opslaat en archiveert. Maar ook dat je er vervolgens afgeleide bestanden mee maakt die je deelt met publiek, musea of omroepen.’

Ontdekkingen

Ook in deze coronatijden heeft het Fries Film en Audio Archief bijzonder materiaal binnengekregen. Neem de jaren 30-filmbeelden van een kibboets die zich in de buurt van Franeker bevond. ‘Dit was echt een ontdekking. Zelfs mensen in Franeker wisten niet dat er ooit een kibboets is geweest waar mensen werden voorbereid op een leven in Palestina.’

Voor het delen van dergelijke unieke beelden zoekt het archief de samenwerking met Omrop Fryslân. ‘Samen bereiden we dan een reportage voor.’ Belangrijk, vindt Syds. ‘Dankzij het tv-kanaal en de website van Omrop Fryslân zien heel veel mensen het ontdekte filmmateriaal. Zo breng je de beelden verder.’

Playlist op YouTube

‘Historische verenigingen benaderen ons ook met eigen materiaal,’ zegt Syds. ‘Ze weten vaak niet wat er op de dragers staat en vragen ons de beelden te digitaliseren. Soms maken we ook een playlist van dit gedigitaliseerde materiaal en zetten dat op YouTube. De historische vereniging kan die beelden vervolgens delen met de achterban en er nieuwe metadata aan toevoegen.’

Wat er nog beter kan

‘Ik vind dat audiovisueel materiaal in Nederland nog te weinig serieus wordt genomen,’ stelt Syds. ‘Dan heb ik het niet over de grote audiovisuele archieven in ons land, maar er zijn nog steeds leidinggevenden van archieven in verschillende Nederlandse regio’s die de waarde van audiovisueel materiaal niet inzien. Daardoor ontbreekt de bereidheid om hierin te investeren. We hebben dus nog heel veel te winnen als het gaat om de Nederlandse audiovisuele geschiedenis in de regio. Dat moet je met lokale mensen oppakken omdat zij de filmbeelden kunnen herkennen, beschrijven en verder brengen. Maar de bal hiervoor ligt uiteindelijk bij de beleidsmakers.’

Onderstaande podcast is ook te beluisteren via Spotify.