Erfgoed op de muziekstandaard

Werken aan een standaard

Wie muziekmaterialen in een catalogus vastlegt, weet het. De catalogisering van bladmuziek gebeurt op basis van de naam van de componist en de titel van het werk, bij een cd is dat via titel en uitvoerenden. ‘Daardoor verschilt de informatie – de zogeheten metadata – van bladmuziek en cd’s van elkaar,’ legt Marjon van Schendel uit. ‘Omdat we straks het muziekerfgoed met elkaar willen verbinden, zoeken we naar een standaard om het gehele muziekdomein te metadateren. De vraag daarbij is: hoe kunnen we componist, uitvoerenden en titel bij elkaar krijgen?’

Onder de motorkap

‘Werk onder de motorkap’ noemt Marjon de stap naar een metadatastandaard. ‘Dit onderwerp pakken we vanuit Podiumkunst.net op, samen met instellingen als Koninklijke Bibliotheek, Beeld en Geluid, Nederlands Muziek Instituut, Muziekweb, Musidesk en DEN Kennisinstituut cultuur & digitale transformatie. Voor inspiratie hebben we al naar het buitenland gekeken, maar er ligt geen kant-en-klare standaard die we kunnen overnemen. Wel haken we in elk geval aan bij de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed en de reeds ontwikkelde standaarden van de Digitaal Erfgoed Referentie Architectuur (DERA).’

Erfgoed beschikbaar maken voor gebruikers

Naast het ontwikkelen van een metadatastandaard ontplooit Podiumkunst.net allerlei activiteiten om muziekcollecties digitaal beschikbaar te stellen en te ontsluiten. Marjon: ‘Qua archiefvorming is de muziekwereld al behoorlijk op stoom gekomen. Musici hebben opnames met apparatuur op eigen dragers opgeslagen, bij concertzalen ligt er waarschijnlijk ook veel materiaal in de kasten, maar wat precies – dat weten we eigenlijk niet. Om daarachter te komen starten we verschillende projecten.’

Hernieuwde aandacht voor Louis Andriessen

Een van die projecten betreft het werk van Louis Andriessen. ‘We doen dit samen met zijn personal assistant,’ zegt Marjon. ‘Deze grootste, nog levende componist van Nederland heeft tot de dag van vandaag geen eigen website waar informatie over zijn werk en uitvoeringen bijeen is gebracht. Samen met de Universiteit Utrecht kijken we hoe zo’n site eruit kan zien.’

‘Verder gaan we na wat er al aan materiaal van Andriessen beschikbaar is in zowel Nederland als over de landsgrenzen. En tot slot willen we samenwerken met Dutch Composers Now om concerten te gaan organiseren zodat zijn werk weer wordt uitgevoerd.’

Nederlandse Bachvereniging inventariseert

De Nederlandse Bachvereniging is een voorbeeld van een kleine instelling die zich richt op uitvoeringen en niet zozeer op archivering, zegt Marjon. ‘Maar vanwege het 100-jarige bestaan heeft de vereniging de kasten met materiaal uit het verleden geopend.’

Met het doorlopen van een archiefdoorlichtingstraject van DEN is het eigen materiaal in kaart gebracht. ‘Wij gaan nu bij de bestaande muziekarchieven alles ophalen wat er al aan materiaal over Bach beschikbaar is. Dan hoeft de Nederlandse Bachvereniging het slechts aan te vullen met het materiaal dat zich uitsluitend in het eigen archief bevindt en niet daarbuiten. Dit heeft als bijkomend voordeel dat zij alleen die unieke stukken uit de eigen collectie hoeft te metadateren.’

Een duik in het Nederlands Jazz Archief

Samen met het Nederlands Jazz Archief en Beeld en Geluid kijkt Podiumkunst.net naar de jazzconcerten die de Wereldomroep in de jaren vijftig en zestig uitzond. ‘Hoewel die uitzendingen op een goede kwaliteit digitale banden zijn opgeslagen, kunnen geïnteresseerden er niet bij; de banden liggen in de kelders van Beeld en Geluid. De opnames van een paar grote ensembles willen we als een cd, lp of digitale opname voor het publiek beschikbaar stellen.’

Ook hoopt Marjon zo (jazz)artiesten te inspireren om dit materiaal opnieuw uit te voeren of te hergebruiken. ‘Dit laatste is namelijk een van onze doelstellingen: het stimuleren van nieuwe gebruikerstoepassingen. Dat kan ook een rapversie van een jaren vijftig-arrangement zijn.’

Twee sporen

Deze en andere projecten in wording kwamen simpelweg langs, zegt Marjon. ‘We konden ze niet laten liggen. Eerst wilden we de metadatatering op orde hebben, maar van dat plan zijn we afgestapt. Nu focussen we op twee sporen: laten zien wat er aan materiaal beschikbaar is en de ontwikkeling van een metadatastandaard.’

Zo wil Marjon als domeincoördinator muziek binnen Podiumkunst.net samen met het veld het muziekerfgoed digitaal beschikbaar maken en met elkaar verbinden. Dit erfgoed zal uiteindelijk samen met dat uit de theaterwereld via Podiumkunst.net verbonden worden en daarmee breed beschikbaar komen.