Datawerkplaats Koloniale Archieven richt zich op archieven over het gezamenlijke verleden van het hele Koninkrijk

21 mei 2025


S

Sinds 1 mei is vanuit de Radboud Universiteit een datawerkplaats van start gegaan met een speciale missie: het online brengen en verbinden van koloniale archieven in Europees Nederland. ‘We helpen erfgoedorganisaties bij het zichtbaar maken van tot nu toe verborgen collecties op dit gebied,’ zeggen medewerkers Matthias Rosenbaum-Feldbrügge en Björn Quanjer.


Björn Quanjer en Matthias Rosenbaum-Feldbrügge

Erfgoed onder de radar

‘In de afgelopen jaren is koloniaal erfgoed steeds meer in beeld gekomen. Veel “laaghangend fruit” is inmiddels gedigitaliseerd en grotendeels ontsloten door erfgoedorganisaties,’ vertelt Matthias Rosenbaum-Feldbrügge.

‘Maar er ligt nog veel op de plank in Europees Nederland,’ vult Björn Quanjer aan. ‘Soms is niet duidelijk dat een archief een koloniale betekenis heeft, bijvoorbeeld wanneer een adellijke familie investeerde in plantages. Juist in zulke archieven liggen kansen om over het gezamenlijke verleden van het hele Koninkrijk te vertellen.’

De datawerkplaats draagt vanuit Europees Nederland bij aan het toegankelijk maken van collecties die betrekking hebben op het gedeelde verleden binnen het Koninkrijk. ‘Daarmee sluit zij nauw aan bij een van de strategische doelstellingen van de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed: het realiseren van een dataruimte voor cultureel erfgoed voor het hele Koninkrijk.

Levens reconstrueren met data

Vanuit de Radboud Universiteit werken Matthias en Björn als onderzoekers aan het project Historische Database Suriname en de Cariben. ‘Door data uit bronnen in Europees Nederland en Suriname en de Cariben te koppelen kunnen levens worden gereconstrueerd van mensen die tussen 1830 en 1950 in deze gebieden leefden,’ vertelt Matthias.

‘Voor dit project werken we nauw samen met de archieven van Suriname en de Caribische eilanden. Daar liggen de meeste bronnen, die vervolgens door hen online worden gepubliceerd. Door die samenwerking leren we veel – en dat draagt bij aan een succesvolle ontsluiting van de bronnen.’

Van onderzoek naar erfgoedpraktijk

De datawerkplaats richt zich op bronnen in Europees Nederland. ‘Waar we eerder vooral in de onderzoekswereld werkten, slaan we nu de brug naar de erfgoedpraktijk. We willen erfgoedorganisaties helpen om archiefdocumenten met koloniale achtergronden te herkennen en toegankelijk te maken,’ vertelt Matthias.

Bronnen verbinden

De opbrengst van de datawerkplaats willen Matthias en Björn gebruiken in voorbeelden van het verbinden van bronnen, ook in het hele Koninkrijk. ‘De eerste ligt in het verlengde van onze expertise: bronnen koppelen aan historische personen om zo een levensloop te reconstrueren. De focus ligt op slaafgemaakten op Bonaire,’ legt Björn uit. ‘De tweede, een samenwerking met verschillende partijen, betreft de Suriname Tijdmachine. Het werk van de datawerkplaats aan datasets kan hierin gebruikt worden. Voor beide voorbeelden staan we open voor input vanuit het erfgoedveld.’

Wat kan de datawerkplaats voor jou betekenen?

Met welke vragen kunnen erfgoedorganisaties terecht? Björn: ‘Denk je dat je archieven hebt met personen die een link hebben met de koloniale geschiedenis? En zoek je advies over het verrijken of publiceren van die data als linked open data? Neem dan contact op met de datawerkplaats Koloniale Archieven.’

Op de hoogte blijven?