Nationaal Museum van Wereldculturen levert verhalen aan Geheugen van Nederland: een win-winsituatie

Verhalen vertellen

Sinds het afgelopen decennium spelen verhalen een steeds grotere rol bij deze drie volkenkundige musea. ‘Ging de aandacht eerder vooral uit naar verhalen over de tentoonstellingen, nu schrijven we ook verhalen over de collectie zelf. We willen onze mooie, interessante en diverse collectie graag laten zien, maar vooral ook de betekenis, geschiedenis en de maatschappelijke relevantie ervan belichten. Dat doen we onder de titel Wereldverhalen,’ zegt Marijke Kunst.

Digitale tak

Bijna 25 jaar geleden begon Marijke in Museum Volkenkunde als registrator, nu is zij de stuwende kracht achter de Wereldverhalen, waarvan ze er vele zelf schrijft. ‘Maar een conservator heeft altijd het laatste woord,’ benadrukt ze. ‘Dankzij die stukken is de digitale tak van het museum flink op stoom gekomen. Tijdens onze gedwongen sluitingen in de coronapandemie konden we onze sitebezoekers daardoor echt wat laten zien.’

Best gelezen verhaal

De drie musea van Nationaal Museum van Wereldculturen leveren ook verhalen aan het Geheugen van Nederland. ‘We zagen al snel bezoekers van Geheugen van Nederland via de verhalen naar onze website komen,’ vertelt Marijke. Maar de bijdrage over een Chinees bruidskostuum uit circa 1900 spant de kroon. ‘Dit is tot nu ons best gelezen verhaal op Geheugen van Nederland en trok ook de meeste bezoekers naar onze site. We denken hiermee een publiek te bereiken dat ons niet zo snel online gaat bezoeken. Dus ja, deelname aan Geheugen van Nederland loont. We zijn heel blij met de extra online bezoekers.’

Verbonden met Nederland

‘We willen ook graag laten zien dat een belangrijk deel van de collectie verbonden is met Nederland,’ vervolgt Marijke. ‘De voorwerpen en foto’s vertellen over het verleden van Nederland in bijvoorbeeld Nederlands-Indië, Nieuw-Guinea, Suriname en het Caribisch gebied (voorheen Nederlandse Antillen). En dat voorwerpen en foto’s uit het verleden relevant zijn in het hier en nu.’

‘We hebben iets te bieden’

Onze musea hebben met hun volkenkundige collecties Geheugen van Nederland ook iets te bieden, vindt Marijke. ‘Met onze collecties en verhalen kunnen we ons erfgoed en verleden vanuit een andere invalshoek belichten: hoe kijken mensen uit culturen waarvan wij erfgoed bewaren tegen dit erfgoed aan? Misschien verklaart dat ook wel waarom al onze inzendingen tot nu toe door de redactie van Geheugen van Nederland worden gepubliceerd. Ik hoor ook dat ​​het wordt gewaardeerd dat we een goed ingerichte landingspagina hebben waar de bezoeker van Geheugen van Nederland terechtkomt, en dat we het copyright op afbeeldingen nalopen.’

Culturele community’s lezen mee

‘Omdat we over de betekenis van voorwerpen uit verschillende culturen schrijven, wordt wat we publiceren wel door de lezers met een kritischer blik gelezen,’ zegt Marijke. ‘Daarom wikken en wegen we de gebruikte woorden. En, nog belangrijker, lezen vertegenwoordigers van culturele community’s mee: wordt een onderwerp wel duidelijk en vanuit het goede perspectief uitgelegd? Tot slot fiatteren de conservatoren de teksten op de inhoud. Je begrijpt: aan het publiceren van een verhaal gaan een paar maanden vooraf.’

Een Nederlands haakje

‘Omdat onze musea collecties van vele culturen en religies uit alle windstreken bewaren, zoeken we steeds naar een haakje met Nederland – een vereiste voor de verhalen op Geheugen van Nederland,’ legt Marijke uit. ‘Soms is dat een uitdaging. Neem het verhaal over het Chinese bruidskostuum. Dit ging over mensen met een Chinese achtergrond die in de voormalige kolonie Nederlands-Indië woonden en van wie er velen na de onafhankelijkheid naar Nederland zijn verhuisd. Kijk, dan komt dat haakje toch weer om de hoek kijken.’

Redactieoverleg

Begin 2021 heeft Marijke zich aangemeld voor het tweemaandelijkse redactieoverleg van Geheugen van Nederland. Vertegenwoordigers van grote en kleine erfgoedinstellingen kunnen hierin zitting nemen. ‘Het kost je weinig tijd. En je hoort niet alleen over de ontwikkelingen bij Geheugen van Nederland, ook wordt gebrainstormd over nieuwe thema’s. Een puzzel want een thema moet passen bij alle soorten erfgoed.’

Win-win-situatie

Voor Marijke staat er een nieuw verhaal voor Geheugen van Nederland op stapel. ‘Deze keer schrijf ik het stuk niet zelf, maar zoek ik een auteur voor het vierde en laatste thema van dit jaar, familie.’ De verhalen liggen dus niet kant-en-klaar al op de plank? ‘Nee,’ lacht Marijke. ‘Maar door nieuwe verhalen aan Geheugen van Nederland te leveren, groeit onze eigen collectie Wereldverhalen. En – iets verder naar de toekomst kijkend – zijn het mooie verhalen die aansluiten bij verhalen van andere erfgoedinstellingen in verbonden erfgoed. Het is een win-winsituatie.’