Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen begint coronacollectie

Over de Spaanse griep in 1918 heeft het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen (Breukelen) weinig materiaal in zijn bezit. ‘We hebben bijvoorbeeld een krant waarin werd beschreven dat als mensen hoestten, ze mogelijk de Spaanse griep onder hun leden hadden. Ook zijn er jaarverslagen van de gemeente waarin het aantal doden staat ten gevolge van de Spaanse griep. We hopen de coronacrisis uitgebreider vast te leggen, ook vanuit het perspectief van de burger,’ vertelt adviseur digitale archieven Eva van den Hurk-van ’t Klooster.

Snel beginnen

Toen duidelijk werd dat het coronavirus uitgroeide tot een pandemie, besloot het RHC Vecht en Venen dat ze er iets mee moest gaan doen. ‘Als archiefdienst hebben we immers de taak om materiaal met een historische waarde te bewaren. De coronacrisis betreft een unieke gebeurtenis met ingrijpende gevolgen, iets wat we hopelijk nooit meer zullen meemaken.’ Besloten werd een coronacollectie op te zetten en zo vast te leggen wat de impact van de coronacrisis is op het dagelijks leven.

Op 23 maart zijn Eva en al haar collega’s bij het RHC Vecht en Venen van start gegaan. ‘Zónder eerst een heel uitgebreid plan te hebben geschreven. We wilden zo snel mogelijk beginnen en kozen voor de aanpak om al doende te leren,’ zegt Eva. Via social media, de mail en telefoon zijn zoveel mogelijk instanties en inwoners actief benaderd.

Divers materiaal

Er komt heel divers materiaal binnen. Denk aan foto’s van met lint afgezette speeltuinen en horecaterrassen, borden met teksten als ‘Houd 1,5 meter afstand’ en een foto van iemand die zijn zieke buurman heeft vastgelegd toen hij per ambulance naar een ziekenhuis werd gereden. Zelf archiveert het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen de social media. ‘We harvesten bijvoorbeeld een plaatselijke coronahulplijn op Twitter.’

Qua inzendingen loopt het nog niet storm, zegt Eva. ‘Dit is echter wel in lijn met onze ervaringen met oproepen tot het aanleveren van materiaal. We blijven de oproep delen en contact zoeken met organisaties die mogelijk interessant posters, foto’s en dergelijke hebben.’ Verder hebben onder andere een jongerencentrum, een bibliotheek en een zorgorganisatie toegezegd op een later moment iets in te sturen. ‘Doordat het om verschillende soorten organisaties gaat, zal het aangeleverde materiaal ook divers zijn,’ aldus Eva.

Positieve uitstraling

Een van de meest bijzondere inzendingen vindt Eva de posters en stickers met teksten als ‘Trots op onze zorghelden’. ‘Ze zijn gemaakt door een ontwerpbureau in Weesp die ze heeft uitgedeeld aan omwonenden.’ Ook noemenswaardig: een vrouw die haar krijttekeningen op stoepen vastlegt. De tekeningen bevatten boodschappen als ‘Alles komt goed’. Eva: ‘Deze voorbeelden hebben een positieve uitstraling en laten de kracht van de plaatselijke bevolking zien.’

Schenkingsovereenkomst

Het binnengekomen materiaal moet niet alleen worden gearchiveerd. ‘Ook stellen we met de inzender een schenkingsovereenkomst op. Daarmee draagt hij of zij de auteursrechten over aan het archief en kunnen we het materiaal openbaar maken,’ aldus Eva. En dan is er nog het privacyaspect. ‘We willen natuurlijk het liefst weten of een afgebeelde persoon toestemming heeft gegeven om gefotografeerd te worden. Dat maakt het voor de toekomst makkelijker om daar duidelijkheid over te hebben.’

Vragen uit het veld

De wijze waarop het RHC Vecht en Venen de coronacollectie verzamelt, trekt ook de aandacht van andere archiefdiensten, constateert Eva. ‘We krijgen verschillende vragen uit het veld over hoe we het hebben aangepakt. De oproep van het Netwerk Digitaal Erfgoed om als erfgoedinstelling een coronacollectie te starten, heeft die aandacht alleen maar groter gemaakt. Ik heb de indruk dat er nu een aardige landelijke dekking is van instellingen die hiermee aan de slag zijn gegaan.’

Dagboek bijhouden

De coronacollectie zal na de crisis op de site zoveel mogelijk beschikbaar worden gemaakt. Maar nu richt het archiefteam zich vooral op het binnenhalen van het materiaal. Ondertussen ligt er alweer een nieuw idee om de collectie aan te vullen, zegt Eva. ‘We gaan mensen in de regio vragen om voor één dag een dagboek bij te houden. Over honderd jaar zal zo’n inkijkje waardevol materiaal voor historici zijn.’