Het Nationaal Historisch Museum digitaal? Dat willen we allemaal!

8 juni 2022

Op de opiniepagina van de NRC werd onlangs een alternatief gepresenteerd voor een Nationaal Historisch Museum: een virtuele collectie erfgoed die voor iedereen toegankelijk is. Dat klinkt als muziek in de oren, vindt het bestuur van het Netwerk Digitaal Erfgoed. Vele erfgoedorganisaties zetten hier al jaren hun schouders onder. Een reactie.

Afbeelding: kaboompics via pixabay

Door: Afelonne Doek (Nationaal Archief), Lily Knibbeler (Koninklijke Bibliotheek), Josien Paulides (Het Nieuwe Instituut), Eppo van Nispen tot Sevenaer (Beeld & Geluid), Arjan de Zeeuw (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) en Menno Rasch (KNAW Humanities Cluster), bestuursleden van het Netwerk Digitaal Erfgoed

‘Breng de geschiedenis naar álle Nederlanders,’ betogen René van Stipriaan, Piet de Rooy, Geert Mak, Jan Bank en Gijsbert van Es in hun opiniestuk ‘Een historisch museum. Nationaal? Nee, digitaal!’ van 31 mei j.l. Fijn om te lezen dat de auteurs het belang onderschrijven om erfgoed juist ook digitaal beschikbaar te stellen. Dit sluit naadloos aan bij de visie die de nationale erfgoedinstellingen en het ministerie van OCW in 2015 presenteerden met de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed.

Vanuit die strategie werken grote en kleine organisaties op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek, softwareleveranciers, provincies en gemeenten al geruime tijd samen aan de ‘digitale toegang tot alle denkbare historische bronnen, in tekst, beeld en geluid’. En dat is precies wat de auteurs van het opiniestuk als ideale situatie voor ogen hebben. Uiteraard vanuit verschillende perspectieven op de geschiedenis.

Hoe dan?

Een variant van een digitaal Nationaal Historisch Museum biedt de unieke kans om de geschiedenis naar alle Nederlanders te brengen. Door het verbinden van collecties, klein en groot, bekend en onbekend, ontstaat er ruimte voor alle verhalen, niet alleen de populairste. Dit lukt vooral met een digitale en innovatieve netwerkaanpak volgens de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed. Hierin staan de wensen van algemeen publiek, schoolkinderen en studenten maar ook journalisten, professionals in de creatieve industrie, wetenschap en erfgoedsector centraal.

Daarvoor zetten erfgoedorganisaties voortdurend nieuwe stappen. Zo is er steeds meer te vinden via Geheugen van Nederland, waarbij erfgoedorganisaties samen verhalen en erfgoed delen via sociale media en geheugenvannederland.nl. En ook achter de schermen worden belangrijke stappen gezet. Denk aan het beschrijven van erfgoed met gestandaardiseerde zoekwoorden en aan het gebruik van webtechnologie. Op die manier wordt informatie over digitale collecties beter vindbaar voor mens en zoekmachines. Ook heeft de toegankelijkheid van digitaal erfgoed voor de langere termijn alle aandacht.

Gezamenlijk

Het woord ‘samen’ is al meerdere keren gevallen. Niet verwonderlijk want de Nationale Strategie is behalve een strategie voor digitalisering ook een strategie voor samenwerking. Alleen in gezamenlijkheid bieden we maximale toegang tot het erfgoed en de verhalen daarover. Om het hele verhaal van Nederland te vertellen kun je niet uit de voeten met één collectie, één verhaal of één website. Hoe mooi zou het zijn als iedereen een persoonlijk digitaal historisch museum kan bouwen met al het digitaal erfgoed.

Cultuurorganisaties in heel Nederland vormen samen het Netwerk Digitaal Erfgoed en delen faciliteiten, ontwikkelingen, kennis en ervaring met elkaar. De afgelopen jaren hebben ze hun schouders eronder gezet om zo stap voor stap de publieke toegang tot erfgoed te vergroten. Dit werk gaat nog altijd door. Zo creëren archieven, musea, historische verenigingen, culturele instellingen en andere organisaties een Nationaal Historisch Museum dat zoveel zalen heeft als er erfgoed is en zoveel ingangen als er devices zijn.