Aggregatoren in kaart

Om informatie over een bepaald onderwerp te vinden, hoeft een geïnteresseerde niet meer allerlei websites van musea, archieven of andere erfgoedcollecties te bekijken. Themaportalen maken het steeds gemakkelijker om niet alleen doelgericht te zoeken, maar ook om inspiratie op te doen. Het op duurzame manier opzetten van deze aggregatoren is nog wel een uitdaging.

Loodsman met een landkaart van Noord-Holland, Jan Caspar Philips, 1750. Beeld: Rijksmuseum

Diverse inhoud en dienstverlening

Steeds meer instellingen zijn bezig met aggregatie – het technisch bij elkaar brengen – van erfgoedinformatie. Het doel van een aggregator is om erfgoedinformatie, over een bepaald thema of een provincie, streek of stad, te koppelen. Vervolgens wordt dit erfgoed, op een centrale plek via een digitaal portaal, gemakkelijk vindbaar en zichtbaar gepresenteerd aan een breed publiek. Voorbeelden van aggregatoren en themaportalen zijn muziekweb.nl, brabantserfgoed.nl en collectienederland.nl.

De afgelopen jaren zijn binnen het netwerk diverse aggregatoren ontstaan, ieder vanuit een eigen doelstelling. Hierdoor is de dienstverlening en de inhoud voor de gebruikers van deze platformen vrij divers. Om de gebruiker beter te faciliteren in zijn zoektocht naar erfgoed, wil het Netwerk Digitaal Erfgoed de aanpak van de aggregatoren (zowel organisatorisch als technisch) beter op elkaar laten aansluiten, zodat dienstverlening efficiënter wordt.

Afstemming in techniek, strategie en beleid

Hiervoor is een belangrijke rol weggelegd voor de sectorale knooppunten, zoals de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief. Niet alleen op het gebied van onderliggende techniek, maar ook in strategie en beleid met betrekking tot aggregatoren. Zo kunnen grote én kleine erfgoedinstellingen aanhaken en gebruikmaken van die expertise. Met eenzelfde techniek, samen optrekken, kennis delen en een standaard gebruik van linked open data, is het in de toekomst mogelijk om aggregatoren goed op elkaar af te stemmen.

Programma Digitaal Erfgoed Bruikbaar

Het thema aggregatoren past in het programma Digitaal Erfgoed Bruikbaar van het NDE. In dit programma werken erfgoedorganisaties samen aan het standaardiseren en met elkaar verbinden van erfgoedinformatie.

Lees meer over dit programma

Eerste inventarisatie

Het enthousiasme om collecties bereikbaar te maken voor het publiek is groot, zowel bij grote als kleine erfgoedinstellingen. Maar tijdens de eerste inventarisatie stond de toepassing van linked open data nog in de kinderschoenen en kon er nog niet standaard linked open data gepubliceerd worden.

Ook is er nog een groot verschil in middelen, organisatie, strategie en beleid. Beleid bij de provinciale knooppunten hangt bijvoorbeeld af van het digitaal erfgoed-beleid van de eigen provincie. Thematische knooppunten hebben meer moeite met structurele financiering en continuïteit. Sectorale knooppunten hebben vaak wel de benodigde kennis in huis, maar dragen dit nog niet actief uit in het netwerk. Wel zien zij voor zichzelf al een verschuiving naar een meer een adviserende rol.

Vervolgstappen

Inmiddels zijn er afspraken met softwareleveranciers om erfgoed als linked open data beschikbaar te maken via collectiebeheersystemen. De volgende stap in dit project is om te kijken naar samenwerking en beleid. Wat is de rol van een sectoraal en provinciaal knooppunt op het gebied van het samenbrengen van data? Wat kunnen instellingen en thematische portalen van hen verwachten en met welke vragen kunnen ze bij hen terecht?

Niet alleen op het gebied van koppelen van data, maar ook op het gebied van het verbeteren van de eigen data van de instelling. Er is een aantal pilots waarin gekeken wordt hoe deze rolverdeling in de praktijk uitpakt. Bijvoorbeeld met Erfgoed Brabant en Netwerk Oorlogsbronnen. Zij gaan samen verkennen hoe WOII-bronnen in en over Noord-Brabant beter digitaal toegankelijk gemaakt kunnen worden en hoe we daarin kunnen samenwerken op basis van de roadmap.