Als maker actief in Friesland? Ontdek de kansen van digitaal erfgoed in deze onderzoeksresidentie (open call)

28 maart 2025


B

Ben je als kunstenaar of maker actief in Friesland en ben je benieuwd naar de mogelijkheden om digitaal erfgoed toe te passen in je eigen praktijk? Dan biedt de Makers en Erfgoed (MEE-)residentie de uitgelezen mogelijkheid om hier werk van te maken.


In deze podcast vertelt Pavèl van Houten over zijn MEE-residentie 2024

In de Makers en Erfgoed (MEE-)residentie 2024 nam de Limburgse kunstenaar Pavèl van Houten digitaal erfgoed onder de loep en ontdekte iets verrassends: juist het verouderen opent nieuwe deuren. In deze NDE-podcastaflevering van ‘Paulus en De Nijs op reis’ hoor je hoe een operazangeres metadata tot leven brengt, waarom gescheurde foto’s op meer waardering kunnen rekenen en hoe AI helpt om bomen te vinden in historische beelden.

Op 25 en 26 juni 1938 werd er ter gelegenheid van de opening van het vliegveld Leeuwarden een groot vliegfeest gehouden. Dit evenement trok meer dan 30.000 bezoekers. Hier poseert een Friese folkloristische dans- en zanggroep voor een DC-3 van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM)

Op 25 en 26 juni 1938 werd ter gelegenheid van de opening van het vliegveld Leeuwarden een groot vliegfeest gehouden. Hier poseert een Friese folkloristische dans- en zanggroep voor een DC-3 van de KLM. Beeld: Fries Fotoarchief/Johannes Doedes de Jong, CC BY-NC 4.0

Dit jaar krijgt een maker actief in Friesland vier maanden lang de ruimte en ondersteuning om het creatieve (her)gebruik van digitaal erfgoed te onderzoeken. De residentie is de tweede in een reeks waarbij hedendaagse kunstenaars worden uitgedaagd om nieuw werk te maken waaraan digitaal erfgoed ten grondslag ligt. De MEE-residentie is een initiatief van Beeld & Geluid en Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) en wordt dit jaar ondersteund door Stichting Erfgoed en Publiek en de Museumfederatie Fryslân.

Iets voor jou? Lees dan verder en dien je voorstel in vóór 1 mei 2025.

Waarom deze residentie?

Van de Elfstedentocht tot Fierljeppen. Van eiland tot veen. Friesland is rijk aan cultureel erfgoed. Steeds meer van dit erfgoed is ook digitaal beschikbaar. Denk bijvoorbeeld aan scans van filmrollen en foto’s, maar ook digitale kopieën van testamenten, schilderijen, verhalen en erfstukken. Het bereik van dit digitaal erfgoed stopt niet bij de muren van de instellingen. Digitalisering biedt ongekende en grotendeels nog onontgonnen mogelijkheden om erfgoed op innovatieve en creatieve manieren samen te brengen, te gebruiken en in contact te brengen met nieuwe doelgroepen.

In het landelijke Netwerk Digitaal Erfgoed en de provinciale Stichting Erfgoed & Publiek werken erfgoedinstellingen samen aan het verbinden van digitaal erfgoed. Door digitale erfgoedcollecties met elkaar te verbinden wordt het makkelijker om nieuwe vormen van (her)gebruik te stimuleren, niet in de laatste plaats als vertrekpunt voor nieuwe uitingen en toepassingen in kunst en cultuur. Met deze open call nodigen we een maker uit deze mogelijkheden samen met erfgoedorganisaties te verkennen en op geheel eigen wijze te beproeven.

Wat houdt de residentie in?

De MEE-residentie biedt een maker de kans om te experimenteren met en te reflecteren op het werken met erfgoed, met name gedigitaliseerd audiovisueel erfgoed van Beeld & Geluid en regionaal Fries erfgoed. De nadruk van de residentie ligt op het doen van onderzoek naar verschillende manieren van creatief (her)gebruik.

Denk bijvoorbeeld aan het combineren van historische radioshows met nieuwe opnamen, waardoor een dialoog tussen verleden en heden ontstaat. Of neem een installatie waarin herinneringen aan gebeurtenissen worden gekoppeld aan feitelijke informatie, om zo een brug te slaan tussen ons institutionele en emotionele geheugen. Het uitproberen en inzichtelijk maken van nieuwe methodes en werkvormen staat centraal, het creëren van een eindwerk is optioneel.

De maker heeft de vrijheid om vanuit de eigen praktijk te reflecteren op deze onderwerpen. Alle disciplines zijn welkom, van film tot beeldende kunst, van fotografie tot literatuur. Tijdens de werkperiode wordt de geselecteerde maker via het netwerk van NDE en Stichting Erfgoed & Publiek geïntroduceerd aan verschillende regionale erfgoedcollecties en archiefsystemen die Friesland rijk is, alsook aan concepten zoals auteursrecht, creatief hergebruik en het verbinden van (meta)data. Daarbij wordt de maker begeleid door erfgoedprofessionals en een vaste begeleider vanuit de residentie.

Tijdens en na afloop van de residentie presenteert de maker zijn bevindingen en resultaten op de website van het Netwerk Digitaal Erfgoed en tijdens een presentatie in de Maand van digitaal erfgoed in november. De manier van presenteren wordt in overleg met de organisatie en de kunstenaar bepaald. Optioneel wordt er aanvullend een fysieke tentoonstelling georganiseerd in Friesland.

Digitaal Fries erfgoed

Alvast inspiratie opdoen en ontdekken wat er digitaal beschikbaar is aan erfgoed in Friesland? Neem een kijkje op de volgende platformen;

Wat we bieden en wat we vragen

Het honorarium voor deelname aan de MEE-residentie is 5000 euro voor vier maanden in de periode van juni tot en met september + 1500 euro werkbudget.

Voorwaarden voor deelname

  • Je bent een kunstenaar of maker die affiniteit heeft met, of geïnteresseerd is in, werken met erfgoed.
  • Je bent afkomstig uit, gevestigd in of aantoonbaar actief in de Nederlandse provincie Friesland.
  • Je bent geïnteresseerd of bereid je te verdiepen in (het erfgoed van) Friesland.
  • Je bent bereid om je te verdiepen in het verbinden van digitaal erfgoed en het werken met gedigitaliseerd erfgoedmateriaal.
  • Je bent in staat zelfstandig te werken en in de gelegenheid om verschillende erfgoedorganisaties in Friesland te bezoeken.
  • Je gaat ermee akkoord om je werkproces, methodes en eindresultaten te presenteren gedurende en na afloop van de residentie.
  • Je bent in staat om je onderzoek en eindwerk (ook) in het Nederlands te presenteren.

Beschikbaarheid

  • Je bent beschikbaar van juni 2025 tot oktober 2025 voor minimaal 1,5 dag per week of een equivalent daarvan binnen de afgebakende periode.
  • Je bent beschikbaar voor de kick-off van het project op dinsdagmiddag 20 mei.
  • Je bent aanwezig bij twee openbare kennissessies in Friesland waarin onder andere thema’s zoals auteursrecht en verbonden digitaal erfgoed aan bod komen. (De data worden in samenspraak met de kunstenaar gekozen.)

Aanmelden?

Op maandag 14 april vindt van 17.00 tot 18.00 uur een webinar plaats waar meer wordt verteld over de residentie en de deelnemende erfgoedinstellingen. Ook wordt een introductie gegeven op verbonden digitaal erfgoed en is er ruimte voor vragen. Meld je hier aan voor het webinar.

Voorstellen kunnen worden ingediend tot en met 30 april 23.59 uur door te mailen naar makers@beeldengeluid.nl.

Je voorstel dient te bestaan uit:

  • Een korte motivatie (max 300 woorden)
  • Een heldere omschrijving van je projectvoorstel (max 500 woorden)
  • Je portfolio en CV

We ontvangen graag alles in pdf. Indieners ontvangen uiterlijk 3 dagen na inzending een ontvangstbevestiging per mail.

Beoordelingsprocedure

Uit de inzendingen selecteert de selectiecommissie 1 kunstenaar. De selectiecommissie bestaat uit Cees Martens (Beeld & Geluid, Elisabeth Wiessner (Netwerk Digitaal Erfgoed), Esther Hoppenbrouwers (Stichting Erfgoed & Publiek) en Pavèl van Houten (MEE-residentie maker 2024).

De organisatie maakt uiterlijk op 9 mei de selectie bekend.

Meer weten?

Vragen met betrekking tot de residentie kunnen worden gesteld aan Cees Martens – cmartens@beeldengeluid.nl, of tijdens het webinar op maandag 14 april.

Op de hoogte blijven?