Open Archief stimuleert creatief hergebruik van erfgoedcollecties
et project Open Archief heeft als doel om creatief hergebruik van digitale erfgoedcollecties te stimuleren. Begin 2019 werden drie makers uitgenodigd om op basis van de open collecties van Het Nieuwe Instituut en Beeld en Geluid een nieuw autonoom mediawerk te ontwikkelen. Het beschikbaar stellen en artistiek hergebruiken van digitaal erfgoed stond daarbij centraal. De kennis en ervaringen opgedaan in het project zijn nu gepubliceerd.
Foto: Johannes Schwartz
Zichtbaar maken en relevant houden
Met het project Open Archief willen Het Nieuwe Instituut en Beeld en Geluid niet alleen hun archieven op nieuwe manieren laten gebruiken en presenteren, maar ook onderzoeken hoe zij deze beter toegankelijk kunnen maken voor andere vormen van gebruik.
‘We moeten als instellingen nadenken over onze rol: zijn wij er alleen om het erfgoed te bewaren – dat beeld bestaat vaak nog – of zijn we een actieve partij die initiatieven neemt, aanzetten tot experiment en meer dynamisch met onze collecties omgaat?’
Na deze succesvol verlopen eerste samenwerking hopen beide instellingen het zichtbaar maken en relevant houden van digitale collecties voor een nieuw publiek voort te zetten en hier nieuwe partners bij te betrekken.
Nieuwe manieren van zoeken
Een andere gebruiker betekent ook een andere vorm van gebruik, die andere vragen oproept. Samenwerken met nieuwe gebruikers betekent dat de dienstverlening moet worden ingericht op andere werkwijzen. De makers bleken bijvoorbeeld meer visueel en intuïtief te zoeken. Zij willen als het ware door de archieven kunnen dwalen. Daar zijn de collecties nu vaak nog te weinig op ingericht.
Hergebruik en auteursrecht
Tijdens dit project werd duidelijk dat het auteursrecht het hergebruik van collectiemateriaal in de weg kan staan. Het Nieuwe Instituut en Beeld en Geluid vinden het daarom belangrijk om het materiaal, dat wel vrij is voor hergebruik, beter toegankelijk te maken. Door de open collecties actief zichtbaar te maken, hopen de instellingen makers te stimuleren bij het gebruik van bestaand beeld in hun werk. Erfgoedinstellingen moeten daarom nadenken over hoe zij kennis over auteursrecht en licenties beschikbaar stellen bij het faciliteren van makers in het gebruik van collecties.
Overzicht Nederlandse (open) erfgoedcollecties
Open Archief heeft een overzicht gemaakt van online Nederlandse (open) erfgoed collecties. Het materiaal in deze collecties is publiek domein of beschikbaar onder een open licentie en kan dus vrij gebruikt worden om nieuwe werken mee te maken.
Meer informatie
De deelnemende makers en beide instituten blikken uitgebreid terug op het project en delen kennis en ervaringen over creatief hergebruik van digitale erfgoedcollecties in een digitale publicatie. Lees meer over Open Archief en de makers op www.openarchief.com.
