Nieuwe NDE-adviesgroep wil gezamenlijke onderzoeksagenda voor erfgoedveld

11 juni 2020

Onderzoek naar het beschikbaar maken van gedigitaliseerde collecties is nu veelal versnipperd. De Adviesgroep NDE Onderzoek wil daar verandering in brengen. Het doel: krachtenbundeling en een gezamenlijke onderzoeksagenda voor de erfgoedsector. Voorzitter Martijn Kleppe licht de plannen toe.

Martijn Kleppe, hoofd onderzoek Koninklijke Bibliotheek. Foto: Jos Uljee

Verschillende erfgoedinstellingen doen onderzoek naar het beschikbaar maken van hun gedigitaliseerde collecties. ‘Daarbij vissen we vaak in dezelfde vijver als het gaat om onderzoeksfinanciering,’ zegt Martijn Kleppe, hoofd Onderzoek bij de Koninklijke Bibliotheek. ‘En soms komen we zelfs met dezelfde soort voorstellen, maar dan met net iets ander onderzoeksmateriaal. Kunnen we daar als erfgoedveld niet efficiënter mee omgaan?’ Die vraag bracht Martijn en vakcollega Johan Oomen, hoofd Onderzoek bij Beeld en Geluid, ertoe eind 2019 een Adviesgroep NDE Onderzoek in het leven te roepen.

Netwerkgedachte

‘Veel instellingen komen er sowieso niet aan toe om een onderzoeksaanvraag in te dienen. Dus kunnen we vanuit de netwerkgedachte veel beter sámen optrekken,’ vervolgt Martijn zijn verhaal. ‘Kijk, ik heb de luxe van een collega die zich fulltime met onderzoeksaanvragen kan bezighouden. En die steeds alle onderzoeksfinancieringen in kaart brengt.’ Het is een kleine moeite om zo’n overzicht te delen met het veld, vindt Martijn.

Dat ziet hij als een eerste stap. ‘Stap twee is: laten we samen kijken welke erfgoedinstelling op een call wil intekenen en wie erbij zou willen aansluiten. Het kan ook zijn dat we als Koninklijke Bibliotheek constateren: deze onderzoeksaanvraag past minder bij ons, maar misschien is het iets voor een collega-instelling? En willen zij dit oppakken?’

Zelf onderzoek initiëren

Op deze manier wil de adviesgroep gezamenlijk onderzoeksthema’s verkennen en als erfgoedveld een gezamenlijke onderzoeksagenda opstellen. Maar zij heeft ook een praktische taak: onderzoeksaanvragen stimuleren en als klankbord dienen bij lopende projecten. ‘Ik denk dan aan vragen als: Is een onderzoek of project op de goede weg? Kunnen we er andere partners bij betrekken, et cetera.’ Daarnaast wil de adviesgroep ook zelf onderzoek initiëren. Martijn: ‘Het is nog te vroeg om daarover uit te wijden, maar er zit een onderzoek in de pen.’

MIX VAN ERFGOED EN WETENSCHAP – In de adviesgroep hebben Martijn Kleppe (voorzitter) en Johan Oomen plaatsgenomen, aangevuld met een mix van collega’s uit de erfgoed- en wetenschapswereld. Als erfgoedprofessionals zijn dat Remco van Veenendaal (Nationaal Archief), Rowin van Lanen (RCE), René Dekker (Naturalis) en Saskia Scheltjens (Rijksmuseum). Vanuit de wetenschap zijn de volgende toponderzoekers lid van de adviesgroep: Marieke van Erp (KNAW Humanities Cluster), Jacco van Ossenbruggen (Centrum Wiskunde & Informatica (CWI), Martha Larson (Radboud Universiteit) en Thomas Emery (ODISSEI).

Ook voor de kleinere instellingen

Voor de wat kleinere erfgoedinstellingen kunnen deze plannen wat verder weg liggen, realiseert Martijn zich. Toch ziet hij juist ook voor deze groep een rol weggelegd. ‘Er zijn zoveel instellingen met collecties die voor onderzoekers heel interessant zijn. Maar door tijdgebrek komen ze er niet toe om erover na te denken hoe dit materiaal onder de aandacht te brengen. Terwijl met onderzoek hun collecties verbeterd kunnen worden.’

In een artikel in het vakblad IP schreef Martijn daar onlangs over met Jacco van Ossenbruggen. Erg mooi vindt hij het onderzoek dat het Noord-Hollands Archief momenteel doet om met behulp van beeldherkenning de collectie van fotopersbureau De Boer doorzoekbaar te maken. ‘Ik zou het heel gaaf vinden als we als adviesgroep mee kunnen denken met de voorbereiding en uitvoering van dat soort projecten.’

Collega’s die willen meedoen of vragen hebben, worden door Martijn expliciet opgeroepen om contact op te nemen met het NDE (email: info@netwerkdigitaalerfgoed.nl).