Maker Björn Wijers: ‘Neem als erfgoedinstelling behalve metadata ook een beschrijving van je materiaal op’

Vele hobby’s

Op die spaarzame momenten dat Björn Wijers vrij heeft en nu eens niet over software development en interaction design hoeft na te denken, mag hij zich graag met een van zijn vele hobby’s bezighouden. Een ervan is het maken van muziek met synthesizers. Niet de gebruikelijke soort. ‘Ik houd van synthesizers die anders dan anders zijn. Denk bijvoorbeeld aan de Hyve, een door de Amerikaanse kunstenaar Skot Wiedmann ontwikkeld instrument dat werkt via geleiding van de huid.’

Van Internet Archive tot openbeelden.nl

Voor inspiratie bezoekt Bjorn graag Rijksstudio van het Rijksmuseum, het Internet Archive, openbeelden.nl en de Prelinger Archives. ‘Ik kijk wat er qua sfeer aansluit bij de muziek, zodat muziek en filmbeelden elkaar versterken. Zo paste een heel eenvoudig riedeltje verrassend goed bij een Amerikaans propagandafilmpje voor het testen van een atoombom, gevonden op het Internet Archive. Voor het eindresultaat – The Standoff – veranderde ik nog wat in de volgorde van de filmscènes, waardoor de kijker nog meer het idee krijgt dat er iets heel naars gaat gebeuren.’

Tips voor erfgoedinstellingen

Heeft Bjorn tips voor hoe erfgoedorganisaties hun digitaal materiaal nog beter zouden kunnen aanbieden? Allereerst zou hij graag meer hoge resolutiebeelden op erfgoedsites willen vinden. Verder valt het hem op dat erfgoedorganisaties vooral een academisch publiek voor ogen lijken te hebben. ‘Ze bieden veel metadata over het materiaal aan, zoals de term “film”, “1920” en “maker x”. Wat ik vaak mis is een beschrijving van het werk, bijvoorbeeld dat je een man ziet die met een hondje langs het strand loopt. Het zou me helpen als ik deze gegevens via een zoekactie op een erfgoedsite naar boven kan krijgen.’

Werk in het publiek domein

Björn benadrukt dat hij dit als hobby uitoefent en er geen geld mee verdient. Toch belet hem dit niet om voor de passende filmbeelden bij de gecomponeerde muziek te letten op het auteursrecht. ‘Omdat ik veel ervaring heb met Creative Commons en auteursrecht, ga ik automatisch op zoek naar materiaal dat in het publiek domein zit. Ook zoek ik werk van makers die welwillend tegenover hergebruik en remixen staan.’

‘Maar pas je het gevonden materiaal puur voor jezelf toe, dan zou ik willen zeggen: “Ga na of het te hergebruiken werk past bij wat je wilt maken en kijk dan pas naar auteursrecht”. Verdien je met het gecreëerde werk geld of verspreid je je werk onder een groot publiek, dan móet je echt bekend zijn met auteursrecht – anders loop je het risico op een gepeperde rekening van de rechthebbende.’

En toch, het auteursrecht is ook een belemmering. Graag zou Björn zien dat makers hun werk voor iedereen beschikbaar stellen. ‘Zowel makers die materiaal hergebruiken als erfgoedorganisaties mogen wat mij betreft best een beetje ondeugender zijn en materiaal gebruiken of uploaden waarvan het onduidelijk is wat de auteursrechtelijke status is. Anders verandert er nooit iets.’

Creative Commons-licentie

Makers kunnen daar zelf ook aan bijdragen door hun eigen werk vrij te geven voor anderen, vindt Björn. ‘Zeker voor niet-commercieel hergebruik zou ik graag zien dat er meer materiaal beschikbaar zou zijn. Een goede oplossing is bijvoorbeeld het delen van je werk onder een Creative Commons Naamsvermelding-Gelijkdelen-licentie. Daarmee krijg je de credits van je werk en diegene die jouw werk (her)gebruikt moet dit ook delen met anderen onder dezelfde voorwaarden. Zo bouwen we samen voort op elkaars werk, net zoals wetenschappers op elkaars onderzoek voortbouwen. Zo zou het wat mij betreft ook moeten werken bij het creëren van creatief werk.’