Hoe Gyonne Zafira als netwerkvoorbereider het Dutch Caribbean Digital Heritage Network in de startblokken zet

Het initiatief voor de oprichting van dit netwerk ontstond tijdens een werksessie van het Netwerk Digitaal Erfgoed, georganiseerd in het kader van de eerste Dutch Caribbean Digital Heritage Week op Aruba in april 2024. ‘Het netwerk wil samenwerking stimuleren rondom digitalisering, behoud en toegankelijkheid van cultureel erfgoed in de hele regio,’ vertelt Gyonne. Ze werd geboren op Aruba, studeerde en werkte in Nederland, en is sinds kort weer ‘thuis’, zoals ze het zelf noemt, terug op Aruba.

Fluïde manier

Als consultant op het gebied van beleid, cultuur en subsidies was Gyonne de afgelopen jaren betrokken bij culturele projecten in zowel Nederland als het Caribisch gebied. ‘De opdracht om als werkvoorbereider een eerste aanzet te geven tot het Dutch Caribbean Digital Heritage Network (formeel heet dit “kwartiermaker”, maar ik vind deze term passender) sluit goed aan bij wie ik ben: ik werk graag op een fluïde manier – flexibel en meebewegend, met oog voor hoe erfgoedorganisaties elkaar kunnen versterken en kunnen samenwerken. Niet vanuit vaste structuren, maar met ruimte voor wat nodig is of zich aandient.’

Andere context

Uiteraard speelt dit binnen de context van het Caribisch gebied, benadrukt ze. En die verschilt van Europees Nederland, waar naast meer financiële middelen ook meer menskracht beschikbaar is. ‘Op de eilanden hebben erfgoedprofessionals vaak meerdere specialismen en taken, waardoor ze lang niet aan alles toekomen wat ze zouden willen doen. Noem het een chronisch tijdgebrek.’

Aan de slag

Hoe pakt Gyonne haar opdracht aan? ‘Heel veel luisteren! Ik wil eerst in kaart brengen waar de organisaties elkaar kunnen vinden en wat hun behoeftes zijn. Niet zozeer op basis van de inhoud van hun archieven – dus niet: ik heb archief A en jij archief B, en dat past bij elkaar – maar vanuit hun positie in het veld. Hoe groot is een organisatie? Hoeveel ruimte of draagkracht is er om bij te dragen aan het netwerk? Hoe kunnen ze kennis en menskracht uitwisselen? Dat is een belangrijk deel van de puzzel.’

‘Daarna komt de vraag over de governance: hoe organiseren we de samenwerking? Wordt het een stichting? Een organisatie met een secretariaat? Of juist een informeel netwerk met een freelance coördinator? Ook dat is iets wat we zorgvuldig moeten uitzoeken.’

Stakeholders denken mee

Haar bevindingen bespreekt ze met een kernteam dat is samengesteld om de komst van de netwerkvoorbereider in goede banen te leiden. Zij stelden de opdracht op, regelden de werving en selectie, en denken tussentijds mee. In het team zitten organisaties uit alle zes Caribische eilanden die zich met erfgoed bezighouden. ‘Als ik over een paar maanden mijn advies gereed heb, dan gaan zij ermee verder.’

Optimisme

Gyonne is optimistisch over de toekomst. ‘Er is altijd al informeel samengewerkt tussen de zes eilanden. Professionals weten elkaar te vinden als dat nodig is; ze kennen elkaar van congressen en andere bijeenkomsten. Deze bestaande contacten gaan we samen versterken en uitbreiden door meer structurele uitwisseling en kennisdeling op werkniveau te faciliteren. En dat is precies wat dit nieuwe netwerk wil gaan bereiken.’