Erfgoed on the move: Mobiele Collectie Nederland maakt digitale herstart
e invloed van vervoersmiddelen op de ontwikkeling van modern Nederland is enorm geweest. Maar hoe houden we dit mobiel erfgoed toegankelijk voor het publiek? Daarom is vijftien jaar geleden het Nationaal Register Mobiel Erfgoed opgezet. Inmiddels zijn het register en de bijbehorende website toe aan vernieuwing. Hoe wordt dat aangepakt?
De FN 3,5-HP Victoria uit 1900. Beeld: Louwman Museum
Belangrijke rol in het vrachtvervoer
Nederland heeft als een van de eerste landen ter wereld een belangrijke rol gespeeld in het vrachtvervoer, zowel over water als over de weg. Vanaf de jaren 60 reden Nederlandse chauffeurs al op routes naar Oost- en Zuid-Europa. Ben Boortman, vrijwilliger bij de koepelorganisatie Federatie Historische Automobiel- en Motorfietsclubs (FEHAC) en de stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN), noemt dit een verrassend stukje geschiedenis. ‘Alles wat hiermee verbonden is wil je dan ook bewaren. Zonder geschiedenis en erfgoed van de mobiliteit valt de wording van het moderne en welvarende Nederland niet goed te begrijpen.’
Daarom zet Ben zich al vijftien jaar in om de achterban van de FEHAC ervan te overtuigen dat historische wegvoertuigen erfgoed zijn en om een zodanige behandeling vragen. Met resultaat: ‘De eigenaren, vooral particulieren, realiseren zich steeds meer dat ze tijdelijke hoeders zijn en hun collectie beter dienen door te geven aan de volgende eigenaar dan dat ze die zelf in handen hebben gekregen. Hierbij komt de “erfgoedgedachte” om de hoek kijken, want eigenlijk zijn de voertuigen ook een beetje van Nederland.’
Nationaal Register Mobiel Erfgoed
Zowel Stichting MCN als FEHAC heeft geen eigen collectie voertuigen, maar beide beschikken wel over digitaal materiaal van de collecties. Samen met drie andere koepelorganisaties in mobiel erfgoed, namelijk de Federatie Varend Erfgoed Nederland, Historisch Railvervoer Nederland en de Nationale Federatie Historische Luchtvaart, hebben ze vijftien jaar geleden het Nationaal Register Mobiel Erfgoed (NRME) ontwikkeld. Het doel van het register is om het mobiel erfgoed in kaart te brengen en het publiek inzicht te geven in de culturele waarde ervan. Het register omvat objecten die de afgelopen 150 jaar hebben bijgedragen aan de mobiliteit van Nederland, zoals wegvoertuigen, vliegtuigen, schepen en railwegen.
Vernieuwingen
Het register en de bijbehorende site zijn inmiddels door de tijd ingehaald, zegt Ben. Bezoekers hebben alleen toegang tot de objecten in het register via de zoekfunctie – ze kunnen niet door de collecties scrollen. Om deze reden is besloten de site te vernieuwen.
Aan de achterkant komt een collectiebeheersysteem waarbij eigenaren, verenigingen en stichtingen objecten kunnen toevoegen en gebruik kunnen maken van de Cultuurhistorische Thesaurus van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Aan de voorkant kunnen bezoekers straks niet alleen alle objecten bekijken en selecties maken, maar ook achtergrondverhalen erover lezen en, als het even kan, filmpjes bekijken.
Open platform
Ben geeft aan dat ze een open platform willen creëren dat verwijst naar de objecten die andere sites al gedigitaliseerd hebben. Hierbij worden de uitgangspunten van het Netwerk Digitaal Erfgoed gevolgd. Met behulp van linked data wordt informatie uit verschillende bronnen met elkaar verbonden. Hierbij wordt de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed gevolgd, wat betekent dat er gebruikgemaakt zal worden van linked open data.
Door afspraken met de koepelorganisaties te maken over de manier waarop de objecten worden beschreven, kunnen bezoekers straks door de informatie van alle vier de sectoren – vlieg-, weg-, vaar- en railverkeer – bladeren alsof het één grote database is.
Ook RDW-gegevens in het register opnemen
Informatie over het rijdend erfgoed, oftewel de voertuigen, is als enige sector nog niet volledig opgenomen in het register. In samenwerking met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wordt er gekeken of de gegevens van de Rijksdienst voor het Wegverkeer kunnen worden gebruikt om van alle gekentekende voertuigen enkele basisgegevens in het register op te nemen. ‘Als dit gaat lukken, hebben we in een keer een grote bulk aan invoer,’ zegt Ben. ‘Vervolgens kunnen verenigingen en eigenaren foto’s en extra gegevens uploaden om het profiel van een voertuig aan te vullen en verder uit te breiden.’
Live eind 2023
‘We zijn op dit moment bezig met het vormgeven van onze gedachten over wat voor site aantrekkelijk is voor bezoekers. Hopelijk zal de nieuwe website eind 2023 gereed zijn. Met name toekomstige generaties zullen dan kunnen kennismaken met de geschiedenis van mobiliteit en hoe deze verbonden is met de ontwikkeling van modern Nederland.’
