Erfgoed Brabant werkte mee aan middeleeuwse ‘Google Maps’ Viabundus. Dit leverde het op
amen met medewerkers van heemkundekringen en andere enthousiastelingen verbeterde Erfgoed Brabant het Brabantse deel van Viabundus, een online routeplanner voor de periode 1350-1650. De samenwerking versterkte niet alleen de banden met lokale erfgoedcommunity’s, het leverde ook nieuwe verhalen op voor brabantserfgoed.nl, vertelt medewerker Wouter Loeff.
Screenshot van de routeplanner
Viabundus
Hoe lang duurde rond 1500 een reis van Rosmalen naar Breda? Of van Goirle naar Gdansk? Dankzij het internationale onderzoeksproject Viabundus, een samenstelling van de Latijnse woorden ‘via’ (weg) en ‘bundus’ (knooppunt), is die vraag snel te beantwoorden. Op een online routeplanner kun je zien welke wegen je moest nemen en hoe lang de reis duurde. De routeplanner bestrijkt Noord-Europa, van de Noordzee tot de Wolga.
‘Natuurlijk begon mijn hart sneller te kloppen toen ik hoorde van deze routeplanner,’ vertelt Wouter Loeff met pretoogjes. ‘Als historicus wilde ik deze tool meteen uitproberen. Vanuit Erfgoed Brabant, waar ik als hoofdredacteur van Brabantserfgoed.nl werk, zag ik kansen om academische kennis te verbinden met die van lokale enthousiastelingen, van museummedewerker tot vrijwilliger bij een heemkundekring.’
Want ook al stonden er voor Noord-Brabant wel wat wegen op de kaart, er viel nog wel het een en ander aan te verbeteren. Hij nam contact op met Maartje A.B., de coördinator van het project in Nederland. En zo ging het balletje rollen.
Grote respons
Om alvast de belangstelling te peilen plaatste Wouter een oproep in de De Koerier, het lijfblad van Brabants Heem waar 123 heemkundekringen in Noord-Brabant bij zijn aangesloten. ‘We kregen veel respons! Dat zal ook mede te danken zijn geweest aan het feit dat je de routeplanner al kon uitproberen. En kon kijken welke aanpassingen nodig zijn.’
Aan de slag
Met een groep van zo’n dertig mensen ging Wouter afgelopen voorjaar aan de slag om het onderdeel Brabant op de kaart te verbeteren, dus zowel het Nederlandse als het Belgische deel. In die groep bevonden zich niet alleen medewerkers van heemkundekringen, maar ook bijvoorbeeld studenten geschiedenis van de Radboud Universiteit en de Universiteit Utrecht.
Meerwaarde voor het erfgoedveld
De studenten brachten als experts hun kennis in, vertelt Wouter. ‘Bij Erfgoed Brabant vinden we het belangrijk dat we jongeren betrekken bij erfgoed. Niet omdat ze jong zijn, maar juist vanwege hun kennis en kunde. In het geval van deze studenten zijn ze op de hoogte van de meest recente wetenschappelijke inzichten. Een enorme meerwaarde voor het erfgoedveld.’
Lokale kennis in Europese context
De verbeteringen betreffen vaak kleine, lokale maar zeker niet onbelangrijke wijzigingen. ‘Zo maakte een weg bij Brecht in België, ten noordoosten van Antwerpen, een gekke bocht in een hoek van 90 graden. Inwoners van Brecht namen contact met ons op en vertelden dat de bocht de verkeerde kant opging. Prachtig toch dat deze lokale kennis nu in een Europese context wordt geplaatst.’
Deze en andere wijzigingen, ook uit de overige deelnemende landen, worden meegenomen in één grote update van de routeplanner in september. Alle deelnemers moeten dus nog even geduld hebben voordat ze het resultaat van hun inspanningen kunnen bekijken.
Toename sitebezoekers
Erfgoed Brabant creëerde afgelopen juni een buzz rondom de online routeplanner. Met succes. Brabantserfgoed.nl trok 35 procent meer bezoekers dan de voorafgaande maand. Ook bleef men langer op de site dankzij de nieuwe, aan Viabundus gerelateerde verhalen.
Deelname aan het Viabundus-project heeft Erfgoed Brabant veel gebracht, constateert Wouter. Dit project is volgens hem dan ook interessant voor andere erfgoedhuizen in Nederland. ‘De samenwerking van wetenschap, enthousiastelingen, studenten en het brede publiek maakt dit project uniek.’
Een vervolg?
Wouter hoopt dat het project een vervolg krijgt. ‘Ik zou heel graag de mensen in beeld willen brengen: wie reisden er in de Middeleeuwen en waarom? Het onderwerp leent zich goed voor samenwerking over de landsgrenzen heen, bijvoorbeeld met het Europese Hansemuseum in Lübeck. Gingen Brabanders naar deze stad, en omgekeerd? Dat zou een fantastische internationale kennisuitwisseling zijn.’
Ook meedoen? Neem voor het Brabantse deel van Viabundus contact op met Wouter Loeff (wouterloeff@erfgoedbrabant.nl) en met Maartje A.B. voor de rest van Nederland (maartje.ab@ru.nl).
Rijke database met open data
Bij alle wegen die in de routeplanner Viabundus zijn opgenomen, staat een verantwoording in de vorm van een literatuurverwijzing. Ze zijn als open data toegevoegd. ‘Het geeft wel aan dat flink wordt ingezet op juiste en betrouwbare informatie,’ zegt Wouter. ‘De outlines van de steden zijn gebaseerd op de kaarten van Van Deventer. Ook kun je van de opgenomen steden alternatieve namen van toen en van nu vinden, alsook bevolkingsaantallen. Kortom, er ligt een heel rijke database aan de routeplanner ten grondslag.’
