Deze handreiking biedt handvatten voor een inclusieve taal in kunst- en cultuursector
nder de vlag van Code Diversiteit en Inclusie verscheen onlangs de ‘Handreiking Waarden voor een nieuwe taal’. Zij biedt handvatten voor een veilige, inclusieve en toegankelijke taal voor iedereen in de kunst- en cultuursector.
Illustratie uit Handreiking Waarden voor een nieuwe taal
15 waarden
Deze handreiking is geen taalgids. Wel komen vijftien overkoepelende waarden aan bod die oproepen tot verandering van binnenuit. Ze bieden een radicaal ander perspectief op ‘het publiek’, vanaf nu ‘deelnemer’ genoemd. Ze sluiten personen in die tot nu toe niet eens in de taal bestonden. Ze zetten gemarginaliseerde personen in hun kracht. Ze dagen instituten uit om taal te gebruiken waar iedereen toegang toe heeft en mede-eigenaar van kan zijn. En bovenal maken ze een blijvende discussie los over de taal die we gebruiken.
Woorden doen ertoe, zo concludeerde het Nationaal Museum Wereldculturen al in de gelijknamige onderzoekspublicatie uit 2018. Het is onmogelijk om gesprekken over thema’s als racisme, kolonialisme en LHBTIQ+ rechten te voeren zonder ons bewust te zijn van de taal die we gebruiken. En van de spanning (en emoties) die deze oproept. Door bepaalde woorden niet langer of juist voor het eerst te gebruiken, kunnen meer stemmen aan het gesprek deelnemen. Ook worden verschillende personen op gelijkwaardigere voet tegenover elkaar geplaatst. Zo ontstaat meer ruimte voor inhoud en meerstemmigheid.
5 kernwaarden
Met heldere aanbevelingen, suggesties, richtlijnen en duidelijke voorbeelden wordt gestreefd naar een open en gelijkwaardig speelveld voor iedereen. Zo leren we al doende op een andere manier met en over elkaar te communiceren; voor en achter de schermen, bij het koffiezetapparaat, in de expositie- beschrijvingen, op het toneel, in pr- en marketingteksten en uitingen op social media.
De handreiking gaat uit van vijf kernwaarden die dienen als drijfveer en motivatie voor duurzame verandering: veiligheid, respect, toegankelijkheid, inclusie en nieuwsgierigheid. Uiteindelijk is de handreiking bedoeld om een cultuuromslag te bevorderen en een nieuwe norm te stellen voor samenwerken, samen maken en samenleven.
‘Waardevolle tool’
‘De handreiking Waarden Voor Een Nieuwe Taal is een waardevolle tool voor de culturele en de erfgoedsector. Zonder aan duidelijkheid in te boeten worden heldere beschouwingen en adviezen gedeeld voor verandering van binnenuit. Tegelijkertijd wordt de nuance van de dagelijkse praktijk niet uit het oog verloren: taal is in beweging. Hopelijk stuurt deze handreiking die beweging de goede kant op.’
Marit van Dijk, Coördinator Heritage Lab
