Homosaurus: hoe een Nederlandse LGBT-termenlijst groot werd in de rest van de wereld

‘Bestaande termenlijsten voldeden niet aan ons aandachtsgebied. Daarom zijn we de Homosaurus begonnen om homo- en lesbische termen te kunnen toevoegen aan onze collectiebeschrijvingen. In de loop der jaren is deze Nederlands- en Engelstalige termenlijst uitgebreid met allerlei letters uit het alfabet, LGBT+ dus,’ zegt Jack van der Wel. Hij werkte toentertijd als vaste kracht bij IHLIA LGBT Heritage, en sinds zijn pensionering in 2019 is hij nog altijd zeer nauw betrokken bij de thesaurus.

‘Nog niet inclusief genoeg’

Vooral Amerikaanse collega’s en collega’s uit het Angelsaksische taalgebied hadden meteen grote belangstelling voor deze termenlijst. Maar het kan altijd beter. ‘Ze vonden ’m nog niet inclusief genoeg,’ vat Jack de kritiek samen. ‘Zo kwam er uit de transgenderhoek de opmerking dat de termen op hen geen betrekking hadden. Vanuit de gekleurde gemeenschap kwamen soortgelijke geluiden. Met verbeteringen en aanvullingen zijn we aan die kritiekpunten tegemoet gekomen.’

Internationale samenwerking

Op uitnodiging van Jack werken Amerikaanse collega’s sinds 2016 mee aan de Homosaurus. ‘Sindsdien heeft de thesaurus een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Zo is er een editorial board gevormd, bestaande uit negen Amerikaanse collega’s en mijzelf. We houden ons bezig met de doorontwikkeling en het toekennen van termen.’

Opname in Library of Congress

Vooral Amerikaanse organisaties hadden behoefte aan een verkorte versie van de Homosaurus, een die alleen specifieke termen op LGBT+-gebied bevat. ‘Deze verkorte versie heeft Library of Congress opgenomen in haar thesaurus, die in Amerikaanse bibliotheken het meest gebruikt wordt. Dat mag je wel een succes noemen.’

Vertalingen in het Hindi en Bengaals

‘Dankzij de opname door de Library of Congress is het gebruik van de Homosaurus gigantisch toegenomen. Sowieso is er wereldwijd steeds meer belangstelling voor, in Latijns-Amerika bijvoorbeeld, maar ook in de Frans- en Spaanstalige wereld. Laatst hoorde ik dat de thesaurus zelfs in India vertaald wordt in het Hindi en het Bengaals.’

Linked data

De Homosaurus wordt nu verder ontwikkeld in PoolParty, een tool om met mensen van verschillende organisaties uit allerlei landen samen aan een thesaurus te kunnen werken. ‘Een bewuste keuze, want nu is de Homosaurus ook beschikbaar als linked data. En daardoor kon hij worden opgenomen in het Termennetwerk.’

Nog genoeg te doen

Vanuit Amerika komen er veel nieuwe termen bij, deels naar aanleiding van ontwikkelingen en contacten op wetenschappelijk gebied, deels vanuit de LGBT+-gemeenschap. ‘Het gaat vaak om nieuwe woorden die daar eerder gangbaar zijn dan in Nederland,’ zegt Jack. ‘Voorlopig ligt er nog genoeg werk: lijsten met veelal Amerikaanse termen die nog besproken en goedgekeurd moeten worden. En krijgen ze een plek in de Homosaurus, dan heb ik de eer om ze naar het Nederlands te vertalen.’