Erfgoedinstellingen kunnen straks floppy’s laten uitlezen

Bijna alle erfgoedinstellingen hebben cd’s, dvd’s en floppy’s met Nederlands erfgoed. Maar bij zo’n 40% van de erfgoedinstellingen dreigt dit materiaal verloren te gaan. Dat blijkt uit een recent onderzoek van het Netwerk Digitaal Erfgoed: Bedreigd digitaal erfgoed op fysieke dragers. Onderzoek naar de landelijke omvang van de problematiek. Hoog tijd voor actie dus. Maar waar kan een erfgoedinstelling nog met haar ‘antieke’ informatiedragers terecht?

Een goeie vraag voor Bart van den Akker, initiatiefnemer van het HomeComputerMuseum in Helmond. In zijn museum staan zo’n 2000 computers uit de periode 1975-2005. ‘Ze werken allemaal nog, inclusief de bijbehorende software. Particulieren weten ons te vinden om informatie op hun verouderde dragers veilig te stellen. Maar ook instellingen kunnen daarvoor bij ons terecht.’

Plek om oude informatiedragers uit te lezen

Nederland zou een of meer ‘verwerkingsstraten’ met hard- en software moeten hebben, zo stelden de samenstellers van het bovengenoemde rapport. Of beter gezegd: een plek met allerlei computers en bijbehorende software waar het erfgoedveld oude informatiedragers kan uitlezen.

Het HomeComputerMuseum heeft hier alles voor in huis. Dat heeft ertoe geleid dat medewerkers van erfgoedinstellingen hier vanaf januari 2021 terecht kunnen. Zij kunnen dan zelfstandig gebruikmaken van de verwerkingsstraat om de waardevolle informatie die op oude dragers staat over te zetten naar een duurzamere drager en veilig te stellen.

Hoe gaat het in z’n werk

Medewerkers van erfgoedinstellingen kunnen straks met hun materiaal bij het museum binnenstappen. Bart: ‘We hebben een ruimte waar twee computers staan die vrijwel alle soorten informatiedragers aankunnen. Een van onze medewerkers kan daarbij helpen. En mocht er een computer met een andere drive nodig zijn, dan halen we die uit het archief.’

Originele software leest de data

Maar dan ben je er nog niet. ‘Bart: In veel gevallen kun je met de uitgelezen data vrijwel niets doen, laat staan lezen. Gelukkig is er een grote kans dat we nog de betreffende software op een van de 2000 computers hebben waarmee we die data ook echt kunnen lezen. Dus dan lezen we de data met de originele software waarin deze ooit is aangemaakt. En vervolgens kunnen we die converteren naar een formaat waar je met een moderne computer mee aan de slag kan.’

De data kan worden overgezet op een zelf meegebracht medium of worden geüpload naar een beveiligde cloudopslag. ‘Zelf bewaren we de data maximaal een week en daarna wordt die in het kader van de privacy gewist. Dit proces zijn we nog aan het finetunen.’

Nog meer ‘verwerkingsstraten’

De verwerkingsstraat in het HomeComputerMuseum wordt de eerste plek waar erfgoedinstellingen met hun oude dragers terecht kunnen. Het Netwerk Digitaal Erfgoed werkt aan de inrichting van nog twee ‘zelfverwerkingsstraten’ die in de loop van volgend jaar hun deuren zullen openen.

Werelddag van de Digitale Duurzaamheid

Op 5 november is het de Werelddag van de Digitale Duurzaamheid. Het Netwerk Digitaal Erfgoed organiseert dan een digitaal kennisfestival met de digitaal archivaris in de spotlights. Noteer de datum alvast in je agenda, want het wordt een online dag vol vlogs, columns en workshops over digitale duurzaamheid! Een van die vlogs is een interview met Bart van den Akker van het HomeComputerMuseum, waarin hij vertelt over de bedreiging van digitale collecties. Je bent van harte welkom om aan te sluiten bij het digitaal kennisfestival, inschrijven is niet nodig. De film ‘Digitale collecties in gevaar?’ draait om 14 uur.