UGent, meemoo en NDE duiken in decentrale webtechnieken

Nu we in deze corontatijden thuiswerken, maken we gebruik van centrale diensten als Microsoft Teams om met elkaar te kunnen overleggen. Zo’n tool kan twee mensen online vinden en ze met elkaar verbinden. Maar stel nu dat we elkaars ip-adres hadden én een protocol om rechtstreeks met elkaar te praten? Dan was Microsoft Teams overbodig geweest.

‘Precies zo is het internet ooit ontworpen,’ zegt Enno Meijers, domeinmanager Digitaal Erfgoed Bruikbaar bij het Netwerk Digitaal Erfgoed. ‘Maar het web heeft zich zodanig ontwikkeld dat er een sterke centralisatie is ontstaan van functionaliteiten en diensten. Daardoor moet je voor alles wat je op het web wilt doen aankloppen bij een centraal platform. Wil je iets opzoeken, dan ga je bijvoorbeeld naar Google die alle informatie op het web verzameld heeft.’

Decentrale infrastructuur voor wetenschappelijke informatie

De onderzoeksgroep UGent-IDLab en DANS gaan samen onderzoeken of ze een decentrale infrastructuur voor wetenschappelijke informatie kunnen ontwikkelen, vertelt Enno. ‘Gekeken wordt hoe deze informatie kan worden opgeslagen en vindbaar gemaakt. Maar ook hoe applicaties die met die informatie werken, weten dat de informatie bestaat, gewijzigd is, enzovoort.’

Concept toetsen voor erfgoedwereld

Dit onderzoek zette Enno aan het denken. Zou het concept voor een decentrale infrastructuur ook op erfgoedinformatie kunnen worden toegepast? Want als je nu in Nederland een boek zoekt, gebeurt dat – op de achtergrond – meestal via de centrale infrastructuur van het OCLC, een wereldwijd samenwerkingsverband van bibliotheken. En speur je online naar erfgoed, dan kom je algauw terecht bij Collectie Nederland of Europeana. Anders gezegd: platforms waar de erfgoedinformatie centraal bij elkaar is gebracht.

NDE en meemoo trekken samen op

De onderzoekers van van UGent-IDLab willen, onder leiding van Ruben Verborgh en Herbert Van de Sompel, een webinfrastructuur bouwen die niet alleen gericht is op wetenschappelijke publicaties maar die ook geschikt is voor andere soorten informatie. ‘Daarom hebben het Netwerk Digitaal Erfgoed en meemoo, Vlaams instituut voor het archief, de koppen bij elkaar gestoken. De komende drie jaar kijken we of het decentrale concept ook van toepassing kan zijn op erfgoed. We gaan de webinfrastructuur niet zelf ontwikkelen, we toetsen alleen of deze oplossing voor ons domein werkt en wat we daar nog meer mee zouden kunnen doen.’

Grensverleggend

‘Het is grensverleggend als we dit allemaal voor elkaar krijgen,’ zegt Enno. ‘De plannen raken soms de randen van de techniek; daarom is het ook echt een onderzoeksproject. Maar hoewel allemaal nieuw, zijn het tegelijkertijd stapjes die voortbouwen op het idee zoals het world wide web ooit bedacht is. Heel spannend.’