Geheugen van Nederland in 100 verhalen: van zelfdraaiend braadspit tot concurrente van Fanny Blankers-Koen

8 december 2021

Meer dan 4 miljoen mensen zijn, sinds de start van de campagne Geheugen van Nederland in juli 2020, met verhalen van meer dan 70 erfgoedorganisaties in aanraking gekomen. En ze hebben die verhalen ruimschoots gedeeld en erop gereageerd. ‘In anderhalf jaar tijd hebben we er meer dan 100 van de erfgoedorganisaties gedeeld,’ vertelt campagneleider Tal Groenman. Een korte terugblik.

Topatlete Foekje Dillema. Foto: Fotocollectie Anefo / Nationaal Archief; het beeld is later ingekleurd

Stel je een keuken in een kleine Amsterdamse woning van net na de Tweede Wereldoorlog voor. De eye-catcher: een toiletpot die een halve meter van het keukenblokje staat opgesteld. ‘Deze foto van het Stadsarchief Amsterdam riep op facebook heel veel herinneringen op,’ zegt Tal. ‘Mooi om te zien hoe een verhaal over de intertijd gebrekkige riolering in woningen mensen kan meenemen naar hun eigen verleden.’

Inhaken op actualiteit

Het verhaal maakte deel uit van het thema ‘wonen’. Elk jaar stelt de redactie met een redactienetwerk vier thema’s vast en kunnen kleine en grote erfgoedorganisaties hun eigen digitale collecties aandragen. ’Soms kwamen er zoveel verhalen binnen dat we erfgoedorganisaties moesten teleurstellen,’ vertelt Tal. ‘We kunnen op de campagnesite geheugenvannederland.nl en op onze sociale media-kanalen Facebook en Instagram een beperkt aantal verhalen kwijt.’

En dat is jammer, erkent Tal. ‘Daarom zetten we nu een flexibelere contentkalender op waarbij we ruimte creëren voor verhalen die inhaken op de actualiteit of buiten de grote jaarthema’s vallen. Ook experimenteren we met nieuwe formats, zoals een terugblik op specifieke dagen, jaren geleden, waarbij we meer materiaal van verschillende instellingen in één post kunnen laten zien.’

Twee succesverhalen

Foekje Dillema: de tragiek van een sterke vrouw

Topatlete Foekje Dillema, en grote concurrente van Fanny Blankers-Koen, weigerde in 1950 om deel te nemen aan een genderkeuring. Met grote gevolgen… haar prestaties zorgden namelijk steeds vaker voor opspraak. Vanwege haar forse lichaamsbouw, haar zware stem, haar lichte baardgroei en haar enorme kracht werd ze regelmatig uitgemaakt voor een man.

De post op facebook heeft meer dan 530.000 mensen bereikt en 85.000 engagements (zoals link clicks, likes, shares of reacties). Dat is 16 procent! En dat is ver boven het gemiddelde van interacties op andere pagina’s van facebook. Daarnaast plaatsen bezoekers inhoudelijke ‘meelevende’ reacties.

Uitvinding van Nederlandse bodem: zelfdraaiend braadspit

In de middeleeuwen moest de keukenhulp urenlang het braadspit ronddraaien zodat het vlees niet zou verbranden. Maar gelukkig werd de 17e eeuw een ingenieuze oplossing gevonden: een braadspit dat zelf draaide! Met een bel. Je zou het de eerste kookwekker kunnen noemen. Tot nu toe werden er op facebook meer dan 200.000 mensen bereikt met het verhaal over deze vondst en zijn ruim 35.000 interacties vertoond. Een betrokkenheid van boven 17 procent!

Op de campagnewebsite konden bezoekers verder lezen en werden zij geïnspireerd om ook de website van Muiderslot te bezoeken. Verder ontvingen we mooie reacties vanuit de online community. Zelfs van iemand die een braadspit tijdens een bezoek aan de Pyreneeën is tegengekomen en daar een foto van deelt.

Stip op de horizon

‘Hoewel de campagnecontent op dit moment redactioneel wordt samengebracht, sorteren we voor op de digitale transitie die de komende jaren binnen het erfgoedveld plaatsvindt. Organisaties gaan steeds vaker digitaal erfgoed op een verbonden manier aanbieden zodat de collecties makkelijker vindbaar worden voor het publiek. Met Geheugen van Nederland worden we een herkenbaar merk waarin we collecties van erfgoedorganisaties etaleren en het publiek op weg helpen in hun reis naar erfgoedcollecties van organisaties die voor hen relevant zijn.’

Nieuw perspectief, nieuw publiek

Deelnemende erfgoedorganisaties zagen de afgelopen anderhalf jaar hun sitebezoekers na een sociale mediapost met werk uit hun collectie toenemen. ‘Bij de een iets meer dan de ander,’ zegt Tal. ‘Het leuke ervan is dat organisaties, groot of klein, hun collectiestukken vanuit een nieuw perspectief zien, waardoor bestaande verhalen rijker worden. En zo een nieuw publiek trekken.’

Ook meedoen als erfgoedorganisatie?

In 2022 begint het Geheugen van Nederland met het thema ‘flora en fauna’. Daarmee wordt onder andere aangesloten bij de Floriade; ook is er zo aandacht voor duurzaamheid. In januari komt het redactienetwerk bij elkaar om het thema vorm te geven. Je bent als medewerker van een erfgoedorganisatie van harte welkom om aan te sluiten bij dit overleg. Mocht je al ideeën hebben over hoe jouw organisatie kan bijdragen aan dit thema, dan ontvangen we jullie verhaal graag via redactie@geheugenvannederland.nl.

Deelnemen met digitale collecties van jouw erfgoedinstelling? We helpen je graag op weg! Neem contact op met info@geheugenvannederland.nl of meld je via dit mailadres aan voor de nieuwsbrief.