Terugkijken op iPRES 2021: ‘Internationale samenwerking is van groot belang’

Internationale première voor Wegwijzer Voorkeursformaten

‘Vanuit de expertisegroep Voorkeursformaten binnen het erfgoednetwerk hebben we de Wegwijzer Voorkeursformaten gepresenteerd aan de internationale gemeenschap. Zo lieten we zien hoe de wegwijzer kan helpen bij het opstellen van een formatenbeleid. Verder vertelden we over het datamodel van de wegwijzer. Hierbij legden we de focus op de verschillende verbindingen die gemaakt zijn met bronnen als PRONOM, Wikidata en COPTR. Doordat de wegwijzer gebruikmaakt van Semantic Mediawiki, kunnen deze verbindingen relatief eenvoudig worden gemaakt. Tot slot belichtten we het community-aspect van de wegwijzer en het formatenbeleid, want het uitwisselen van kennis en ervaring is van groot belang. Zowel de lokale gemeenschap en de expertisegroep Voorkeursformaten als de internationale community kwamen aanbod.’ (Sam Alloing, Koninklijke Bibliotheek; Remco de Boer, ArchiXL; en Marjolein Steeman, Beeld en Geluid)

Struikelblokken bij het bewaren van spreadsheets

‘Namens de Archives Interest Group* van de Open Preservation Foundation presenteerde ik ons werk over “significant properties of spreadsheets”, oftewel: wat moeten we nu echt bewaren bij spreadsheets? Onlangs hebben we over deze kwestie ons eindverslag gepubliceerd. Een van de conclusies is dat het niet voldoende is om spreadsheets bijvoorbeeld op te slaan als pdf of zelfs als tiff, omdat er vaak essentiële bestandskenmerken verloren gaan. Toch zagen we veel archiefinstellingen die nog altijd pdf’s en tiffs als voorkeursformaten hanteren. Het is dus van belang om het veld hierop te wijzen. Gelukkig is het Nationaal Archief van Denemarken op dit moment druk bezig om zijn beleid ten opzichte van spreadsheets te herzien. Het werk van de Archives Interest Group komt hierbij goed van pas.’ (Asbjørn Skødt, Nationaal Archief van Denemarken)

* De Archives Interest Group bestaat uit Remco van Veenendaal, Lotte Wijsma en Jacob Takema (allen Nationaal Archief), Asbjørn Skødt (Nationaal Archief van Denemarken), Kati Sein (Nationaal Archief van Estland) en Jack O’Sullivan (Preservica, Groot-Brittannië)

Digital preservation headaches

‘Tijdens mijn lightning talk (een presentatie van vijf minuten) gaf ik een korte introductie op een initiatief vanuit de Open Preservation Foundation. De Archives Interest Group wil een overzicht maken van alle “headaches” die spelen binnen de digital preservation community. Mensen werden uitgenodigd om in een formulier hun problemen te benoemen; deze “headaches” krijgen straks anoniem een plaats in een GitHub-repository. De hoop is dat er niet enkel problemen worden aangedragen, maar dat mensen via de GitHub-repository vervolgens ook met oplossingen komen. Zo hoeven we niet allemaal antwoorden op dezelfde vragen te bedenken.’ (Lotte Wijsman, Nationaal Archief)

Uitdagingen van software-archivering

‘Hoewel het NDE-project Software-archivering inmiddels is afgerond, bood iPRES ons een mooie gelegenheid om tijdens de sessie “Exploring the new horizons; software preservation” de verschillende resultaten nog eens onder de aandacht te brengen van een internationaal publiek. De andere presentaties tijdens deze sessie gingen over software-gerelateerde projecten, zoals emulatie-experimenten in Denemarken en het Software Heritage-initiatief waarbij source code wordt opgeslagen. De presentaties lieten zien dat uitdagingen rondom software-archivering groot zijn en overal hetzelfde; daarom is internationale samenwerking van groot belang.’ (Jesse de Vos, Claudia Röck en Eoin O’Donohoe, allen Beeld en Geluid)

COPTR Edit-a-thon

‘Vanuit het NDE-project Preserveringstools heb ik samen met Paul Wheatley (Digital Preservation Coalition) en Stacey Erdman (Arizona State University) een COPTR Edit-a-thon georganiseerd. COPTR staat voor Community Owned Preservation Tools Register en biedt het grootste overzicht van internationale preserveringstools. Bij de edit-a-thon werd informatie in het register gezamenlijk geredigeerd. Over de uitkomsten hiervan hebben we tijdens de closing session van iPRES een presentatie gehouden. Daarnaast heb ik, samen met Carl Wilson (Open Preservation Foundation), een lightning talk gegeven over de Virtual Research Environment. In deze virtuele omgeving kun je verschillende open source (pre-)ingest tools uitproberen.’

‘Terug naar de edit-a-thon. Hiermee wilden we mensen enthousiasmeren om zelf een bijdrage aan COPTR te leveren. We hebben laten zien dat het op verschillende manieren kan, dat je hiervoor niet per se veel technische kennis nodig hebt en dat elke bijdrage heel waardevol is. Samen met een kleine, enthousiaste groep hebben we 50 edits kunnen doen – een fantastisch resultaat in zo’n korte tijd! Ook gingen twee deelnemers met eigen scripts aan de slag: de een spoorde dode links in het register op, de ander ging op zoek naar plekken waar informatie over licenties van de opgenomen tools verbeterd kan worden.’

‘Vanuit de deelnemers kwamen interessante vragen over de toekomst van COPTR. Moet dit register zowel actieve als inactieve preserveringstools blijven bevatten? Of moet het zich uitsluitend richten op tools die gebruikt en doorontwikkeld worden? Een andere belangrijke vraag betrof de relatie van COPTR met PRONOM, Wikidata en andere registers. Deze aandachtspunten worden met de Digital Preservation Coalition besproken.’ (Ania Molenda, Netwerk Digitaal Erfgoed)

Nationale bibliotheken op weg naar digitale volwassenheid

‘Op de tweede officiële iPRES conferentie-dag vond een paneldiscussie over collectiemanagement plaats. Dit panel was gericht op de ontwikkelingen van nationale bibliotheken die op weg zijn naar volwassenheid om een digitale bibliotheek te worden. Sprekers van de Library of Congress, British Library, National Library of New Zealand, Biblioteca Nacional de México en de Koninklijke Bibliotheek (KB) spraken openhartig over welke uitdagingen ze zijn tegengekomen en welke aanpak daarbij heeft geholpen. Zo ging het over omgaan met de enorme schaalvergroting, de kansen maar ook bedreigingen die digitalisering met zich meebrengt en hoe de organisatie hierin meeverandert. Ikzelf sprak over de kracht van het netwerk en hoe we als groep gezamenlijke instellingen veel meer kunnen bereiken dan wanneer ieder instituut de uitdagingen alleen trotseert.’ (Jeffrey van der Hoeven, Koninklijke Bibliotheek)