Onderzoek laat zien: digitale erfgoedverhalen zijn het bewaren waard

Over het hoofd gezien

Steeds meer erfgoedinstellingen, van klein tot groot, maken hun erfgoed toegankelijk via websites en apps. Leerlingen, journalisten, historici en tal van andere groepen kunnen digitaal erfgoed hierdoor vinden en gebruiken. Dit omvat informatie over objecten in collecties, zoals metadata en afbeeldingen, maar ook steeds vaker verhalen, veelal geschreven vertellingen over gebeurtenissen uit het verleden.

Toch worden verhalen nog wel eens over het hoofd gezien. Doorgaans ontbreekt er een specifiek informatiebeleid voor, en soms worden verhalen beheerd in systemen die daarvoor niet zijn toegerust. Dit komt vermoedelijk doordat er nog veel onduidelijkheid bestaat over de waarde van verhalen.

Erfgoed Brabant en Huis voor de Kunsten Limburg hebben in opdracht van het NDE onderzoek gedaan naar de betekenis en erfgoedwaarde van verhalen bij hun achterban. Daarbij hebben ze nagedacht over hoe deze verhalen beter toegankelijk kunnen worden gemaakt voor gebruikers. Want digitale erfgoedverhalen zijn beslist het bewaren waard.

Wat zijn verhalen precies

Een scherper antwoord op deze vraag werpt meer licht op wat dit betekent voor het beheren en publiceren ervan, en wat de gevolgen zijn voor bijvoorbeeld beleid, de functionaliteit van applicaties en de technologie van systemen. Tijdens de gesprekken met medewerkers van Brabantse en Limburgse erfgoedinstellingen zijn zeven verschillende soorten verhalen benoemd, zoals artikelen of getuigenissen, en drie vormen: geschreven, gesproken of verbeeld.

Het benoemen van deze varianten was een goede start om de structuur van verhalen te beschrijven. De structuur geeft aan welke gegevens – of metadata – bij verhalen horen. Dit is uitgewerkt in een informatiemodel.

Technologie kan behulpzaam zijn

Tijdens gesprekken met medewerkers van erfgoedinstellingen in Brabant en Limburg is naar voren gekomen dat het van groot belang is om verhalen te voorzien van verbindingen. Bijvoorbeeld tussen verschillende verhalen onderling, of tussen verhalen en objecten in collecties. Deze verbindingen zorgen ervoor dat verhalen beter gevonden kunnen worden door gebruikers.

Hierbij kan technologie behulpzaam zijn: tijdens het onderzoek is een kleine, experimentele applicatie ontwikkeld (SNEL, Simple Named Entity Linking) die helpt bij het toekennen van termen aan verhalen.

Hoe verder

Met behulp van de behaalde resultaten, waaronder de kenmerken van verhalen, het informatiemodel en de applicatie SNEL, willen Erfgoed Brabant en Huis voor de Kunsten Limburg verdere stappen gaan zetten. Dit omvat onder andere het inventariseren van geschikte systemen voor het beheren en publiceren van verhalen, zodat regionale en lokale verhalen ook in de toekomst duurzaam toegankelijk blijven voor het publiek.