Nieuw kennisdocument ‘AI en Erfgoed’ biedt juridisch kader voor AI-toepassingen
KVAN en het Netwerk Digitaal Erfgoed hebben het kennisdocument ‘AI en Erfgoed’ gepubliceerd. Het document helpt erfgoedprofessionals om AI toe te passen met respect voor de wet en de rechten van alle betrokkenen, aldus auteurs Maarten Zeinstra en Marianne Loef.
Beeld: Napoleon I in kroningsgewaad(1805/15), werkplaats van François Gérard, Rijksmuseum
De erfgoedsector staat voor de uitdaging om AI op een verantwoorde manier in de eigen werkzaamheden te integreren, van geautomatiseerde taken tot betere toegankelijkheid van collecties. Maar het gebruik ervan roept ook juridische vragen op over auteursrecht, privacy en de AI-verordening, de eerste wetgeving ter wereld over AI die stapsgewijs van toepassing wordt. Het kennisdocument ‘AI en Erfgoed’ helpt de sector hierbij met praktische handvatten voor verantwoord AI-gebruik.
Het document, ontstaan uit een brede samenwerking in het erfgoedveld, behandelt zowel de toepassingen van AI als de juridische kaders en praktijkcasussen. Hoewel ethische kwesties over AI buiten beschouwing blijven, kunnen de juridische kaders wel als basis dienen voor discussies over ethiek in de sector.
Drie praktijkvoorbeelden waarbij organisaties rekening moeten houden met juridische implicaties
Een websitebezoeker dient te weten wanneer een verhaal met een AI-systeem gemaakt is
AI-gegenereerde content moet in een machinaal leesbaar formaat worden gemarkeerd en herkenbaar zijn als kunstmatig gegenereerd of gemanipuleerd. Dit geldt bijvoorbeeld wanneer een erfgoedorganisatie verhalen laat maken op basis van collectie-informatie en deze online publiceert. Deze verplichting geldt niet voor AI-systemen die bewerkingen uitvoeren waarbij de inputgegevens niet substantieel wijzigen, zoals het maken van samenvattingen van teksten uit erfgoedcollecties.
Een deep fake mag een tentoonstellingsbezoeker niet in verwarring brengen
Musea en archieven gebruiken AI-systemen om afbeeldingen tot leven te brengen, bijvoorbeeld om een historisch of nog levend figuur op een tentoonstelling rechtstreeks tegen bezoekers te laten spreken. Bij zo’n deep fake moet duidelijk worden aangegeven dat het om een AI-creatie gaat.
Onnauwkeurige erfgoedgegevens kunnen leiden tot verkeerde beslissingen
Een foutieve omzetting van geschreven tekst naar machinaal leesbare data kan grote gevolgen hebben voor de vindbaarheid, interpretatie en verwerking van gegevens. Een enkele fout in de herkenning kan verstrekkende gevolgen hebben als gebruikers hier beslissingen op baseren. Erfgoedorganisaties moeten gebruikers daarom wijzen op mogelijke fouten in bijvoorbeeld transcripties. De wetgeving stelt hiervoor specifieke regels aan ontwikkelaars, aanbieders en gebruikers van AI-systemen.
(Bron: kennisdocument ‘AI en Erfgoed’)
Op de hoogte blijven?
Gerelateerd nieuws
