Bossche leraren vinden makkelijker cultureel lesmateriaal door regionale samenwerking ‘Niet stapelen maar vervangen’

Betekenisvoller en leuker voor leerlingen

‘Als je lesgeeft over kunst, is het veel betekenisvoller en leuker voor leerlingen om van een kunstenaar of gastdocent te leren, dan uit een boek,’ vindt Hesther van Beest, cultuurcoördinator bij Kindcentrum Aan de Oosterplas. Toch ervaren leraren dat het lastig is om van het lesmateriaal uit de omgeving gebruik te maken. Het is vaak niet duidelijk hoe het lesmateriaal van culturele instellingen bij de lesmethode van scholen past. Leraren ervaren dit als drempel en extra werklast bij hun zoektocht naar lesmateriaal van culturele instellingen.’ De samenwerking ‘Niet stapelen maar vervangen’ heeft als doel deze drempel te verlagen.

Culturele activiteiten

De afgelopen jaren heeft Hesther op haar school het aantal lessen over cultuur en kunst flink zien toenemen, mede dankzij de samenwerking ‘Niet stapelen maar vervangen’. Scholen hebben in hun onderwijsprogramma al vastgesteld wat er geleerd gaat worden en welke lesmethodes worden gebruikt. Met ‘Niet stapelen maar vervangen’ zorgen leraren, aanbieders van lesmateriaal en zogeheten educatieve makelaars er samen voor dat het cultureel lesmateriaal uit de omgeving een passend onderdeel uit het onderwijsprogramma kan vervangen. Hesther: ‘Bij alle thema’s in de lesmethode willen we onze leerlingen een culturele activiteit aanbieden. Elk jaar komt een ander cultureel domein aan bod, zoals muziek, beeldende kunst of literatuur.’

Staat literatuur op de agenda, dan kijkt Hesther in hoeverre dat behandeld wordt in de lesmethode en of er een onderdeel vervangen kan worden door materiaal van culturele instellingen. In de praktijk betekent dit: een deel van de lesmethode overslaan en invullen met aanbod vanuit bijvoorbeeld musea, bibliotheken of boerderijen. ‘Je kunt dit bij elk vak toepassen. Zo gingen we met de bovenbouw op bezoek in een moskee toen we bij geschiedenis het onderwerp Ottomanen behandelden. Dat vonden de leerlingen hartstikke leuk,’ vertelt Hesther.

Spin in het web

Scholen maken graag gebruik van materiaal uit de omgeving, maar als leraren steeds zelfstandig op zoek moeten naar een goede match kost dit te veel tijd. ‘Wanneer ik niet weet waar ik extern terecht kan, leg ik een vraag neer bij een educatief makelaar van NSMV.’ Bijvoorbeeld bij Dennis Termorshuizen van Huis73, een cultuur-educatief platform voor kennis en talentontwikkeling. Hij is de spin in het web tussen scholen en het culturele aanbod in ’s-Hertogenbosch als het gaat om cultuur en lezen. Weer andere makelaars richten zich op gezondheid en technologie.

De makelaars zorgen dat de vraag van de school gematched wordt met het aanbod uit de regio en dat dit aanbod als vervangend lesmateriaal kan worden toegepast. Dennis: ‘Het aanbod van culturele instellingen was versnipperd en inhoudelijk moeilijk te overzien. Het vormt een stapeling op de toch al hoge werkdruk.’ Vandaar de naam van het samenwerkingsverband: niet stapelen maar vervangen.

Gemeenschappelijke taal

Leerdoelen uit de lesmethode komen vaak niet overeen met de leerdoelen die bij extern lesmateriaal genoemd worden. ‘Omdat scholen en culturele instellingen meestal niet dezelfde taal spreken, vinden ze vaak moeilijk aansluiting,’ zegt Dennis. Vaak is bijvoorbeeld de omschrijving van de doelgroep wel duidelijk, maar de beschrijving van de inhoud te algemeen. Sommige aanbieders benoemen wel bijpassende kerndoelen, maar deze zijn te grofmazig om te zien welk stukje uit de methode het kan vervangen.

Als oplossing zorgt NSMV voor een set leerdoelen als gemeenschappelijke taal. Deze set van doelen is ontwikkeld door SLO, het nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling. Dennis: ‘Zo leren culturele instellingen om hun lesmateriaal te koppelen aan doelen die belangrijk zijn voor scholen.’ Ook leraren ontwikkelen zich doordat zij hun onderwijsprogramma meer vanuit leerdoelen bekijken en op basis hiervan op zoek gaan naar lesmateriaal.

Nieuwe blik

Hesther merkt dat haar leerlingen enthousiast zijn: ‘Ze zien het verband tussen de schoolonderwerpen en het echte leven, dat geeft de lessen meer betekenis.’ Ook culturele instellingen kijken met een nieuwe blik naar hun aanbod, vindt Dennis: ‘Hoe zorg je er als instelling voor dat je niet met extra werk voor de leraar stapelt, maar hem juist helpt om lesstof te vervangen?’