Literatuurmuseum stapt over op linked open data-proof gemaakt Atlantis

Nieuwe digitale infrastructuur

Wie in de online catalogus van het Literatuurmuseum een auteursnaam intikt, krijgt nu ook thumbnails van het beschikbare fotomateriaal te zien. ‘Onderzoekers sturen ons mailtjes om te laten weten hoe blij ze hiermee zijn,’ zegt hoofd Collecties Bertram Mourits. ‘Niet heel verwonderlijk, want voorheen konden we alleen vermelden dat er beelden beschikbaar waren – en moest een onderzoeker een mail sturen om het materiaal te bekijken.’

Voor de sitebezoekers is dit het eerste wat zichtbaar is aan de nieuwe digitale infrastructuur van het Literatuurmuseum. ‘Eindelijk kunnen we auteursinformatie en beeldmateriaal koppelen. As we speak is een collega bezig om dat ook te doen voor de 1,3 miljoen bestanden met andere gedigitaliseerd collectiemateriaal, zoals brieven,’ vertelt Bertram. En de nieuwe infrastructuur biedt nog meer mogelijkheden: ‘We kunnen linked open data publiceren.’

Wat eraan vooraf ging

In 2017 werd extern projectleider Boudewijn Ridder gevraagd om voor het Literatuurmuseum een digitaliseringsplan te schrijven. ‘Toen bleek dat de digitale infrastructuur niet meer up-to-date was, besloten we hier eerst iets aan doen. Zo kon het te digitaliseren materiaal straks in een gespreid bedje terechtkomen,’ zegt Boudewijn.

Het Literatuurmuseum werkte met het Gemeenschappelijk Geautomatiseerd Catalogiseersysteem (GGC) voor bibliotheken. ‘Dit systeem was lange tijd niet geactualiseerd en zou ophouden te bestaan. Een goede opvolger die geschikt was voor archieven bleek er niet te zijn,’ vertelt Boudewijn. Een zoektocht leidde naar het collectiebeheersysteem Atlantis van softwareleverancier DEVENTit.

Samen met Ivo Zandhuis, extern adviseur bij het Netwerk Digitaal Erfgoed, Boudewijn en DEVENTit is de stap gemaakt om Atlantis geschikt te maken voor linked open data. Ivo: ‘Hier kwamen de ontwikkelingen bij het Literatuurmuseum en de doelstellingen van de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed mooi samen. Het Literatuurmuseum wil zelf ook met eigen erfgoedsoftware linked data maken “bij de bron”, zodat ze de kwaliteit ervan zoveel mogelijk kunnen garanderen.’

Up-to-date informatie

Ook al heeft het Literatuurmuseum een voortrekkersrol gehad, de linked open data-functionaliteit is voor alle Atlantis-gebruikers beschikbaar. ‘Het betreft geen maatwerk, iedereen met een licentie kan er gebruik van maken,’ beaamt projectleider Albert-Jan van Gens van DEVENTit. ‘Zo zijn we de functionaliteit nu aan het implementeren bij het Regionaal Archief Nijmegen.’

Wat maakt deze functionaliteit zo handig voor de gebruikers? Albert-Jan: ‘Stel dat je linkt naar de Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen. Zitten er bijvoorbeeld een geboortedatum en andere gegevens van een auteur bij, dan kun je die informatie in de velden van Atlantis zichtbaar maken. Je hoeft dus niets meer te kopiëren. Je linkt naar de bron en daardoor is de informatie steeds actueel.’

Linken naar thesauri

Ondertussen ligt er nog het nodige werk voor het Literatuurmuseum. ‘We zijn druk bezig met alle voorbereidingen zodat we straks bijvoorbeeld gemakkelijk kunnen linken naar externe thesauri. Voor het koppelen van de Nederlandse auteursgegevens gebruiken we verwijzingen (URI’s) naar de Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen (NTA),’ zegt Boudewijn. ‘En aangezien het museum ook werk van illustratoren bezit, gebruiken we de thesaurus RKD artists. Verder willen we intern aan onze eigen thesauri en keuzelijsten kunnen linken. Vanuit het Netwerk Digitaal Erfgoed krijgen hierbij ondersteuning van Ivo.’

Data op orde

Is het overzettingstraject meegevallen? Bertram: ‘Vanuit mijn perspectief wel! Het is prettig om te merken dat de data uit het GGC gemakkelijk kon worden omgezet naar FileMaker, om vervolgens te worden bewerkt en ingevoerd in Atlantis. Doordat de data zo goed bleek opgeslagen in het GGC, is de ramp die veel mensen voorspellen bij omzettingen van grote hoeveelheden digitale bestanden uitgebleven. Met dank aan Boudewijn, DEVENTit, het Netwerk Digitaal Erfgoed en OCLC.’

Ik ben enthousiast over de mogelijkheden die Atlantis biedt,’ besluit Bertram. ‘Zo kunnen we straks met linked open data toewerken naar auteursportalen, waarbij alle auteursinformatie die zich overal op het web bevindt, samenkomt waar je die wilt zien.’