Erfgoedfestival verbindt wereld van kunst en erfgoed

14 september 2021

Tien kunstenaars, tien Gelderse erfgoedlocaties en één inspirerend thema. Dat is het Erfgoedfestival 2021 in een notendop. Op 3 oktober is de aftrap. ‘Dit initiatief van Erfgoed Gelderland geeft de deelnemende erfgoedorganisaties een enorme boost.’

Borbála Csiszar – een van de drie studenten van de internationale master Fashion Design, Practice Held in Common van ArtEZ – dompelde zich bij Museum Smedekinck in Zelhem onder in de collectie. Foto: Erfgoed Gelderland, CC-BY-SA

Het Erfgoedfestival is een initiatief van Erfgoed Gelderland, een samenwerkingsverband van meer dan 200 erfgoedorganisaties in de provincie. Dit is het zevende festival sinds 2006; het slaat een brug tussen de werelden van kunst en erfgoed. De 2020-editie was het eerste festival-nieuwe-stijl, waarbij kunstenaars en erfgoedorganisaties worden samengebracht.

Gevestigde namen en jonge talenten

Sinds begin dit jaar houdt Henriette Kosse, verantwoordelijk voor Publiek & Communicatie bij Erfgoed Gelderland, zich een halve dag per week bezig met het Erfgoedfestival. Dat doet ze samen met een uitgebreid festivalteam. Haar pretoogjes glimmen. Wat ze tot nu toe heeft gezien van de tien deelnemende kunstenaars stemt haar vrolijk. ‘Ik kan niet wachten op het moment dat ze hun eindresultaten tonen.’

Het is een heel diverse groep kunstenaars, legt Henriette uit. ‘Van gevestigde namen als harpist Remy van Kesteren en multitalent Ellen ten Damme tot Gelderse talenten als het collectief East Wave en zanger en schrijver Vera Bon.’

Maand van de Geschiedenis

Ze dompelen zich onder in de collectie van een toegewezen erfgoedorganisatie en laten zich daarbij inspireren door het thema van de Maand van de Geschiedenis: ‘Aan het werk’. Tijdens de opening van het Erfgoedfestival op 3 oktober presenteren de kunstenaars het eindresultaat. Dit gebeurt vanuit concertgebouw De Vereeniging in Nijmegen; het programma is ook live te zien via Omroep Gelderland. Zowel het eindresultaat als de video’s over de weg ernaartoe zijn via de festivalsite te bewonderen.

Johan Oosterman (Radboud Erfgoed): ‘Laat de vonk overslaan’

‘Sinds 2020 hebben we vanuit de Radboud Universiteit het programma Radboud Erfgoed om onze erfgoedcollecties zichtbaar te maken voor studenten, onderzoekers en het brede publiek,’ vertelt Johan Oosterman, hoogleraar Oudere Nederlandse Letterkunde. ‘We werken mee aan het Erfgoedfestival omdat de blik van buitenstaanders ons kan helpen met het tonen van de schatten die zich in onze collectie bevinden.’

‘Op ons verzoek kreeg cabaretière en schrijver Katinka Polderman gezelschap van onderzoeker Sophie Reinders. Samen zijn ze de archieven ingedoken en hebben ze soms boeken in handen gehad die in geen 50 jaar van hun plaats waren gekomen. De collectie vonden ze zo divers dat ze niet voor één archiefobject konden kiezen. Daarom maken ze nu een “doeboek voor volwassenen”, dat eind oktober verschijnt bij de Arnhemse uitgeverij Loopvis.’

‘In dit doeboek verwerken ze allerlei zaken uit de collectie. Zo haalden ze uit een kostuumboek een afbeelding van een groep dames in protserige jurken en voorzagen die van lege tekstballonnetjes. Straks kun je zelf de tekstballonnetjes invullen en er bijvoorbeeld een grappig roddelkransje van maken.’

‘Het aanstekelijke enthousiasme voor de collectie delen Katinka en Sophie met mij en mijn collega-conservatoren. Dat is geweldig om te zien. We hopen dat die vonk overslaat naar andere mensen.’

Inspirerend voor erfgoedorganisaties

Voor kunstenaar én erfgoedorganisatie is de samenwerking heel inspirerend, benadrukt Henriette. Zo kreeg ze van het Bottermuseum in Harderwijk enthousiaste verhalen te horen. ‘De Harderwijkse collega’s hebben een fantastische week beleefd met Ellen ten Damme. Zij lieten haar objecten uit de collectie zien, Ellen vertelde hun hoe het haar inspireerde – en vervolgens kijk je met heel andere ogen naar je eigen collectie. Uit ervaring weet ik dat organisaties hier helemaal van opleven.’

En… een PR-boost

Behalve die frisse blik op de eigen collectie geeft deelname aan het Erfgoedfestival ook een PR-boost aan zowel de collectie als de organisatie. ‘De organisaties maken zelf een communicatieprogramma, maar we bieden ze hierbij wel ondersteuning. Bijvoorbeeld met kennissessies om dieper in te gaan op hoe je je als organisatie online presenteert. Doordat de collega’s hun ervaringen delen en ook ideeën uitwisselen, professionaliseren ze spelenderwijs. Zo snijdt het mes aan meerdere kanten.’

Kunstenaars met fans

‘En al die deelnemende kunstenaars hebben hun eigen fans,’ besluit Henriette. ‘Zo is de zanger van het collectief Eastwave, Zowo (Jesse Klein Entink), lange tijd YouTuber geweest. Hij betrekt zijn fans nu bij de activiteiten voor het Erfgoedfestival. Dankzij Zowo komen ze nu voor het eerst bij het Van ’t Lindenhoutmuseum terecht en duiken ze in het erfgoed van weeskinderen. Daar hadden ze anders niet zo snel kennis meegemaakt.’

Makers Programma

Het Netwerk Digitaal Erfgoed, Beeld en Geluid en Het Nieuwe Instituut zijn het meerjarige Makers Programma gestart. Samen onderzoeken zij hoe instellingen, kunstenaars en andere makers de potentie verzilveren die ligt in het creatief hergebruik van digitaal erfgoed.

Lees meer over het Makers Programma