Werelddag van de digitale duurzaamheid 2025

Waarom bewaren?

Het thema van de Werelddag voor digitale duurzaamheid 2025 is Why Preserve? (Waarom bewaren?). Dit nodigt professionals uit om na te denken over het belang van digitale duurzaamheid en hoe je dit overbrengt aan collega’s en je organisatie. De programma-onderdelen:

• AI: van hype naar realisme / Daniël Steinmeier (KB) en Julia van der Knaap (IISG) – De belofte van AI is overal: AI gaat ons werk leuker en efficiënter maken en geeft ons meer tijd voor inhoud. Maar ook is er de angst dat AI slimmer wordt dan de mens of ons overbodig maakt. Deze verwachtingen – ook binnen het werkveld van preservering – verbloemen de echte AI-vraagstukken die spelen, zoals bias en gebrek aan aansprakelijkheid. Hoe ga je van hype naar realistisch denken over AI? In deze sessie gaan Daniel en Julia, samen met de toehoorders, hierover in gesprek.
• Het preserveren van VR-ervaringen uit het theater: een paneldiscussie / met o.a: Gaby Wijers (LI-MA), Wytze Koppelman (Beeld & Geluid), Marijke Hessels (techdramaturg), onder leiding van Tonya Sudiono – VR (Virtual Reality) maakte de afgelopen jaren een opmars. Zo ook in het theater. Makers experimenteren erop los met immersieve ervaringen. Maar wordt er ook gekeken naar het duurzaam bewaren van deze werken? Theater is als vluchtige kunstvorm al moeilijk te preserveren, laat staan met de razendsnelle ontwikkelingen in de software en hardware voor VR. Makers en archiefinstellingen bespreken in een paneldiscussie wat er bij het duurzaam preserveren van immersieve VR-ervaringen komt kijken.
• Het verleden in 3D verzekerd voor de toekomst / Tijm Lanjouw (UvA) en Simon Saldner (DANS) – Vanuit het project PURE3D presenteren het 4D Research Lab (UvA) en DANS samen een 3D-reconstructie van drie historische periodes van Vlooienburg, de huidige Waterloopleinbuurt in Amsterdam. Daarbij is gebruikgemaakt van cartografisch, archeologisch en architectuurhistorisch onderzoek. Maar hoe maak je 3D-content duurzaam toegankelijk? DANS nam dit onderdeel op zich en stelde hiervoor richtlijnen op. Aan de hand van deze concrete casus worden uitdagingen en oplossingen besproken voor het preserveren van 3D content.
• Hoe linked data verspreide archieven Kasteel Amerongen herenigt / Annelot Vijn (Het Utrechts Archief) – Het Utrechts Archief heeft samen met Regionaal Archief Zuid Utrecht en Kasteel Amerongen een prototype zoekomgeving ontwikkeld op basis van linked data en duurzame identifiers. Doel was te onderzoeken of drie verschillende collecties op een publieksvriendelijke manier konden worden verbonden en gepresenteerd. Aan de hand van dit project laat Annelot zien wat er nodig is om historische verspreide bronnen weer digitaal samen te brengen.
• Cybersecurity en digitale preservering: stel je digitale toekomst veilig / Rebecca Prinsen (Nationaal Archief), Gijs Meijer (DEN) en Ernst van Velzen (Eye Filmmuseum) – Ontdek hoe je jouw organisatie digitaal duurzaam en weerbaar maakt tegen cyberdreigingen. In deze interactieve sessie delen experts verrassende inzichten en een krachtige casus die aantonen waarom cybersecurity en digitale preservering onlosmakelijk verbonden zijn. Vertrek met concrete handvatten om direct aan de slag te gaan en je digitale toekomst veilig te stellen.
• Podcasts – het bewaren waard / met Jasper Snoeren (Beeld & Geluid) en Lieven Heeremans (Podcastnetwerk) – Een verkenning van de wereld van de podcast, hét digitale medium bij uitstek. Hoe steekt die wereld in elkaar? Hoe vinden podcasts hun weg naar luisteraars én naar archieven? Waarom is het belangrijk om ze te bewaren? Welke uitdagingen kom je daarbij tegen? En hoe kun je deze oplossen? Je ontvangt handvatten om relevante podcasts toe te voegen aan je eigen collectie.
• Het Facebook Museum: Bringing the end closer together / Marissa Memelink (SETUP) – Steeds meer gebruikers verlaten platforms als Facebook en WhatsApp, ook al is dat vaak met pijn in het hart. Sociale media zijn een vast onderdeel van ons leven geworden: een plek om contact te maken en lief en leed te delen. Om een stap naar ‘closure’ te zetten, richtte medialab SETUP het eerste Facebook Museum ter wereld op. Bezoekers op Utrecht Centraal konden daar herinneringen delen en data doneren. Marissa deelt inzichten over de impact van Facebook op onze cultuur en over het belang van het bewaren van deze digitale nalatenschap.
• Hoe krijgen we samen zoveel mogelijk digitale archief- en
  erfgoeddepots als betrouwbaar gecertificeerd?/ Remco van Veenendaal (Nationaal Archief) – oe zorgen we voor meer gecertificeerde digitale archief- en erfgoeddepots? Bij onbetrouwbare online informatie en fake news is het belangrijk te weten wat klopt. Digitale archieven met een certificaat zijn betrouwbaar: ze hebben onafhankelijk bewijs van kwaliteit en zorgen dat digitaal erfgoed veilig bewaard blijft. Heeft jouw organisatie een digitaal depot en wil je meer weten over certificering? Of ga je voor hercertificering en zoek je de beste aanpak? Het Netwerk Certificering vergroot bewustwording, biedt ondersteuning en deelt kennis – als aanvulling op wegwijzercertificering.nl. Remco vertelt wat het netwerk voor erfgoedorganisaties en archieven, met en nog zonder certificering, kan betekenen.
• Waarom preserveren? Waarom met OAIS? / Barbara Sierman (Digital Preservation.nl) – Barbara Sierman (Digital Preservation.nl) schetst de context waarin in de jaren 90 de OAIS-standaard werd vormgegeven en wie daaraan bijdroeg. Wat is het nut van de standaard bij preserveren in de dagelijkse praktijk? En wat zijn de wijzigingen in versie 2025? De sessie sluit af met voorbeelden uit de praktijk.

Programma

9.30 uur Inloop

10.15 uur Welkom bij de werelddag, met verrassingen en launches

10.45 uur Sessieronde 1

• Cybersecurity en digitale preservering: stel je digitale toekomst veilig
• Het verleden in 3D verzekerd voor de toekomst

11.45 uur Muzikaal intermezzo

12.00 uur Lunch

13.00 uur Sessieronde 2

• AI: van hype naar realisme
• Podcasts – het bewaren waard

14.00 uur Sessieronde 3

• Barbara Sierman over ontwikkelingen rondom het OAIS-model
• Het Facebook Museum: ‘Bringing the end closer together’

14.45 uur Quiz intermezzo

15.25 uur Livemoment met Gent, waar ook de Werelddag voor digitale duurzaamheid wordt gevierd

15.40 uur Sessieronde 4

• Preserveren van VR-ervaringen uit het theater
• Hoe linked data verspreide archieven Kasteel Amerongen herenigt
• Ontwikkelingen vanuit het Netwerk Certificering

16.30 uur Afsluiting

16.45 uur Borrel

De gehele dag kun je de gameroom van het HomeComputerMuseum bezoeken.