Een inclusieve collectieregistratie? Missiemuseum Steyl pakt de handschoen op

‘De cursus heeft mijn benadering van de collectie en mijn taalgebruik veranderd,’ vertelt Nina van der Werf. ‘Ik maak nu bijvoorbeeld bewust gebruik van het woord “volken” in plaats van “stammen” om een groep mensen te beschrijven. Dit heeft invloed op de manier waarop ik over deze groepen spreek en zorgt ervoor dat ik me meer bewust ben van de connotaties die aan bepaalde woorden kunnen kleven.’ Voor het kiezen van de juiste termen raadpleegt ze Words Matter, een ‘incomplete gids voor woordkeuze binnen de culturele sector’ van het Tropenmuseum.

Erken dat je kennis beperkt kan zijn

‘Elke registrator wil alle objecten liefst zo gedetailleerd mogelijk beschrijven, maar soms moet je erkennen dat je kennis over bepaalde culturen beperkt is,’ legt Nina uit. ‘Daarom hanteer ik een voorzichtige benadering bij het beschrijven van de objecten. Sommige objecten zijn gemakkelijk te identificeren, terwijl andere een raadsel vormen. Is het een gebruiksobject, spelletje, ruilmiddel of iets anders? In zulke twijfelgevallen kan ik niet meer doen dan het object zo nauwkeurig mogelijk beschrijven op basis van het materiaal, de decoraties en de exacte afmetingen, maar laat ik interpretaties over het gebruik open.’ Zowel het documenteren als het fotograferen van deze objecten is hierbij essentieel, in de hoop dat er in de toekomst aanvullende informatie kan worden verkregen.

Belicht verschillende perspectieven

Het museum onderhoudt nog steeds contact met broeders die actief zijn of zijn geweest in missielanden, aangezien zij een waardevolle bron van informatie vormen. ‘De broeders hebben uitgebreide ervaring in de gebieden waar onze collecties vandaan komen en kunnen ons waardevolle inzichten en context bieden over de objecten.’ Bovendien wil het museum actief mensen uit herkomstgemeenschappen betrekken, vooral bij het begrijpen van het gebruik en de betekenis van objecten binnen specifieke culturen. Op deze manier ontstaat er een dynamisch proces van objectregistratie waarbij verschillende perspectieven worden belicht.

Leg als collectiebeheerder je keuzes vast

‘Tijdens de cursus werd benadrukt dat het belangrijk is om als registrator je perspectief op de collectie en gemaakte keuzes vast te leggen voor toekomstige collega’s. Daarom neem ik in onze handleiding voor vrijwilligers ook mijn eigen notities en overwegingen op. Zo is het belangrijk om je ervan bewust te zijn dat er in oude bronnen veel gebruik werd gemaakt van Duitse koloniale termen om de missielanden te beschrijven. In de registratie benadruk ik dat deze termen een historische bron vormen en dat ze verwijzen naar andere gebieden dan tegenwoordig het geval is.’

Sta open voor feedback

Nina’s aanpak omvat ook het openstaan voor fouten en feedback. ‘Betrek je publiek bij het beschrijvingsproces door hen via de website suggesties te laten doen en mee te laten denken.’ Op deze manier wordt het beschrijvingsproces een gezamenlijke inspanning die diverse perspectieven en inzichten omvat.

Sleutel tot succes: aandacht en geduld

De omslag in het denken over de collectie en de collectieregistratie bij Missiemuseum Steyl is duidelijk het resultaat van de cursus Digitaal Dekoloniseren. Nina erkent dat het proces van dekoloniseren niet snel en eenvoudig is. ‘Het vergt aandacht en geduld,’ benadrukt ze, ’maar ik ben ervan overtuigd dat het resulteert in een omgang met de collectie die zorgvuldiger en respectvoller is.’