Conferentie ‘Van gisteren, voor morgen’

Ontmoet andere collega’s en start rustig met een kopje thee of koffie en iets lekkers.

Eveline van Rijswijk, onder andere politiek historicus en theatermaker, is onze dagvoorzitter en geeft een introductie op de conferentie.

Wat betekent het begrip ‘nationale geschiedenis’ in onze samenleving? Hoe krijgen verschillende perspectieven en waarheden hierin een plek? Bestaat er eigenlijk wel zoiets als één nationale geschiedenis waarin iedereen zich herkent?

Deelsessie samengesteld door AVA_Net en Museumvereniging/Digitally Ambitious

‘Er is eigenlijk heel veel, maar daardoor weet ik eigenlijk niet meer wat er allemaal te vinden is en voor wie wat relevant is. Wat is er nou over […] te vinden, dat specifiek voor jongeren van 24 jaar is? Waar moet ik dan beginnen met zoeken?’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

Deelsessie samengesteld door Podiumkunst.net & Netwerk Levend Erfgoed

‘Je moet geconfronteerd worden en het moet je raken voordat je iets met verhalen uit de geschiedenis doet. Daar kan nog wel wat aan worden gedaan.’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

Meer dan de canon – ontmoeting en uitwisseling rond onderbelichte stemmen in erfgoed

In deze sessie onderzoeken Podiumkunst.net en Netwerk Levend Erfgoed hoe niet-gecanoniseerde podiumkunsten en erfgoedgemeenschappen een stevige plek kunnen krijgen in beleid en praktijk. Aan de hand van stellingen van makers zelf wordt in kaart gebracht welke perspectieven buiten beeld blijven en waarom. Het doelgroepenmodel van Netwerk Levend Erfgoed laat zien wie er in het erfgoedveld actief is en met welke intenties, en maakt zo de veelkleurigheid van het veld zichtbaar. De Kenniskringen van Podiumkunst.net fungeren als laagdrempelige plek van ontmoeting en kennisuitwisseling.

Uitgangspunt zijn stellingen van makers zelf: daarmee wordt zichtbaar welke perspectieven nu buiten beeld blijven en waarom. Vanuit ieders praktijk worden voorbeelden gedeeld, waarna in groepjes wordt gewerkt aan korte toekomstbeelden en strategieën.

De opbrengsten van dit gesprek dienen als input voor het te ontwikkelen inspraakmodel van Netwerk Levend Erfgoed, dat samen met het 7-stappen schema van Podiumkunst.net richting geeft aan de vertaling van visie naar praktijk.

Deelsessie samengesteld door Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur

‘Geschiedenis is als een ruwe diamant met verschillende kanten, die moet je laten zien.’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

Nieuwe verhalen ontdekken met Asterisk-annotatieaanpak

Tijdens deze interactieve workshop passen deelnemers de Asterisk-annotatieaanpak toe op archiefstukken van NADD-partners. In kleine groepen onderzoeken, interpreteren en annoteren ze het materiaal met stiften op tafelkleden en post-its. Daarna brengen ze de resultaten samen en verbinden ze de objecten met touw. Zo ontstaan nieuwe verhalen en wordt zichtbaar hoe gemeenschapsverrijking context en betekenis toevoegt aan erfgoedcollecties.

Deelsessie samengesteld door Amsterdam Time Machine, Huygens Instituut & UNESCO

‘Een initiatief voor iedereen is in beleving voor niemand. Personaliseren is daarom ook een maatwerk ervaring bieden, die past bij de grote diversiteit binnen het publiek; beantwoorden aan verschillende kennisniveaus en verschillende interesses (in thema en vorm).’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

Linked open data maakt het mogelijk om informatie over de grenzen van collecties heen toegankelijk te maken. Dit vergroot de toegang tot erfgoed en opent nieuwe perspectieven, gevoed door de nieuwsgierigheid van de gebruiker. Een object staat niet langer op zichzelf, maar wordt een bron van verhalen: wie worden er genoemd, welke locaties komen voor? Met gedeelde termen en personen komt de geschiedenis eenvoudiger bij elkaar. De uitdaging is om deze technische mogelijkheden te vertalen naar toepassingen die het publiek écht raken.

De sessie verkent met sprekende voorbeelden hoe collectieoverstijgende publieksapplicaties kunnen ontstaan, waarop nog jaren kan worden voortgebouwd. Zo verandert losse data in samenhangende, betekenisvolle verhalen voor een breed publiek.

Deelsessie geïnitieerd door VNG | Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Interprovinciaal Overleg (IPO) en Organisatie Provinciale Erfgoedinstellingen Nederland (OPEN)

In iedere provincie en gemeente is erfgoed te vinden. Geschiedenis is overal en juist lokale verhalen spreken tot de verbeelding en bieden mensen herkenning in een snel veranderende samenleving. Het is een bron van herinnering, identiteit en zelfbewustzijn waarbij mensen op zoek zijn naar samenhang en verbinding.

Het doorgeven van verhalen en geschiedenis vergt niet alleen een gedeelde koers, maar ook ondersteuning vanuit overheden. De Nationale Strategie Digitaal Erfgoed vormt voor de brede erfgoedsector een gedeelde koers en krijgt sinds 2019 uitvoering in het Netwerk Digitaal Erfgoed. Zo’n 1300 erfgoedorganisaties en gemeenschappen in heel Nederland profiteren hiervan.

Hoe ziet die gedeelde koers eruit? Hoe helpt dit lokale erfgoedorganisaties verder? Wat kan dit voor provinciale en gemeentelijke overheden betekenen? Hoe kunnen de samenwerking, voorzieningen en afspraken een plek krijgen in provinciaal en gemeentelijk beleid?

Na de masterclass hebben deelnemers meer inzicht in wat de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed kan betekenen in het eigen werk. Deelnemers maken kennis met gemeenschappelijke voorzieningen en kunnen deze inzetten bij het maken van beleid.

In het doorlopende Open Podium Café maak je kennis met succesvolle voorbeelden om met geschiedenis een breed publiek te bereiken – van specifieke doelgroepen tot inspirerende samenwerkingen. Kom langs, stel vragen en ga in gesprek om samen nieuwe ideeën en kansen te ontdekken.

Zo verduurzaam jij je erfgoedwebsite(s)

Steeds digitale collecties komen online beschikbaar. Goed nieuws voor gebruikers – maar het vergt ook energie. Hoe verduurzaam je je eigen erfgoedwebsite? In deze sessie krijg je oplossingen en tips om direct de klimaatimpact te verkleinen.

Tamara van Zwol – Netwerk Digitaal Erfgoed en Jasper Snoeren – Beeld & Geluid

Alle Tijden van Louis Andriessen

Met radicale ideeën en compositorische verfijning vestigde componist Louis Andriessen (1939-2021) wereldwijd zijn reputatie. Zijn werk bevat talloze verwijzingen naar historische onderwerpen en eerdere muziek. Het Louis Andriessen Platform gebruikt linked data om inzicht te bieden in zijn werk en leven. De vraag is: hoe houden we zijn muziek van alle tijden?

Vincent. Eén en al oor

Kan het publiek direct in dialoog met Vincent van Gogh? Kunstmatige intelligentie maakt dit mogelijk. Op basis van meer dan 800 brieven waarin hij zijn omstandigheden, werk en gevoelens beschrijft, is in combinatie met andere bronnen een AI-chatbot ontwikkeld. Het publiek ervaart zo zijn gedachten, inspiratie, worstelingen, kwetsbaarheid en passie in een levendige en betekenisvolle ontmoeting.

Rob Mulder – Polder Knowledge

Een vegetarisch buffet en volop gelegenheid om collega’s te spreken.

Alles wat je meeneemt, krijgt waarde, en misschien wordt het zelfs belangrijker voor een ander dan voor jezelf. Hoe denken we over verhalen voor ze in een (digitale) doos belanden? En wat als je denkt dat deze in de kliko thuis horen? Is er een plek voor persoonlijke herinneringen in een geschiedenis en hoe ziet deze plek er dan uit?

Marije Miedema is afgestuurd beeldend kunstenaar en nu promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen (2022-2026). Ze onderzoekt de toekomst van ons persoonlijk digitaal erfgoed in een globale ecologische crisis. Dit wordt ingegeven door participatief actieonderzoek bij een buurtcentrum dat resulteerde in een theatrale audio-installatie, en interviews met digitaal nalatenschap professionals, van archivaris tot begravenisondernemer.

Deelsessie door FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed

‘Als je niets weet van de geschiedenis, dan weet je ook niet wat je mist. Daarom kun je het publiek niet laten nadenken over invulling van een initiatief. Daarvoor heb je eerst de verhalen, kennis en kunde van experts nodig. Daarna pas het publiek.’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

FARO onderzoekt hoe erfgoedgemeenschappen en participatie vandaag de dag worden ervaren. Het erfgoeddecreet verankerde deze begrippen in 2008 en opende daarmee nieuwe wegen in de samenwerking tussen experts en gemeenschappen. In deze sessie ga je aan de slag met pittige stellingen over autonomie en machtsdeling in erfgoedprocessen. Eerst discussiëren in groepjes, dan samen napraten.

Jacqueline van Leeuwen & Elien Doesselaere – Faro Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed

Deelsessie door Huygens Instituut en ABN AMRO

‘Trots kun je hebben, maar daartegenover is schaamte ook zeker niet misplaatst als je nadenkt over de Nederlandse geschiedenis.’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

Slavernij, kolonialisme, collaboratie. Zomaar wat termen waar niet altijd veel aandacht voor was in de geschiedschrijving. Sommige onderwerpen waren blinde vlekken, andere werden gewoon doodgezwegen. In deze interactieve sessie gaan we met elkaar in gesprek over zulke moeilijke onderwerpen in de Nederlandse geschiedenis. Jaap-Jan Mobron, bedrijfshistoricus bij ABN AMRO Art & Heritage, en Gerhard de Kok, historicus uit de academische wereld bij het Huygens Instituut, delen elk hun invalshoeken, maar met dezelfde motivatie: het verleden op een transparante en eerlijke manier zichtbaar maken.

Deelsessie door Openluchtmuseum Arnhem/Canon van Nederland en de VGN

‘Sommige dingen wil je gewoon zien, zoals hoe ridders in kastelen leefden. Dat wil je niet uit een boek lezen, daar moet je middenin staan en meemaken alsof je zelf in die tijd leeft.’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

Ga in gesprek over de Canon van Nederland aan de hand van prikkelende stellingen en vragen. Wie bepaalt volgens jou wat er in de Canon thuishoort? Welke perspectieven missen nog in dit overzicht van de nationale geschiedenis?

Het doel van deze sessie is om meer inzicht te krijgen in je eigen ideeën én die van anderen – over de Canon als geheel, als concept en over specifieke onderwerpen.

Anne Burgers – Nederlands Openluchtmuseum/ Canonnetwerk

Deelsessie samengesteld door deelnemers aan het NDE-programma Versnellen

‘Geschiedenis is overal en juist lokale verhalen spreken tot de verbeelding én dragen bij aan toegankelijkheid.’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

Verbonden erfgoed maakt vrij navigeren door onze geschiedenis mogelijk. Van lokale anekdotes en regionale vondsten tot nationale topstukken: ze maken allemaal deel uit van onze geschiedenis. Door deze verhalen en objecten als linked open data te delen, kan het publiek online grenzeloos zoeken en ontdekken.

Twee deelnemers aan een NDE Versnellen-project delen hun ervaringen en lessen. Met dit voorbeeldproject als leidraad verken je welke stappen jouw organisatie kan zetten om het eigen digitale erfgoed te verbinden.

Deelsessie samengesteld door KB nationale bibliotheek, Limburgs Museum, Stadsarchief Amsterdam en Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog

‘Wij wonen in een heel rijk land met heel veel verschillende initiatieven.’ (Bron: publieksonderzoek verkenning nationaal historisch museum)

In heel Nederland ontstaan initiatieven waarin burgers, musea, archieven en kunstenaars samen de lokale geschiedenis vormgeven. Kortom, in de regio gebeurt het! Wat leren de lokale en inclusieve initiatieven uit deze sessie ons over het versterken van nationaal historisch bewustzijn?

Elsbeth Kwant – KB nationale bibliotheek, Daphne Maas – Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog, Ilse Rombout – Stadsarchief Amsterdam en Bert Mennings – Limburgs Museum

In het doorlopende Open Podium Café maak je kennis met succesvolle voorbeelden om met geschiedenis een breed publiek te bereiken – van specifieke doelgroepen tot inspirerende samenwerkingen. Kom langs, stel vragen en ga in gesprek om samen nieuwe ideeën en kansen te ontdekken.

Presentatie HackaLOD-resultaten

Welke verhalen komen tot leven als je erfgoeddata koppelt aan creativiteit en technologie? Tijdens de HackaLOD 2025 – dé hackathon voor het erfgoedveld – werkten teams 24 uur lang in het Openluchtmuseum Arnhem aan verrassende apps, games en andere toepassingen met open erfgoeddata. De publieksprijs wordt aan het einde van de eerste conferentiedag uitgereikt – en iedereen mag meestemmen. In het Open Podium Café zie je de resultaten, stel je vragen en bepaal je wie jouw stem verdient.

COMMOTIE is een samenwerkingsproject van producer & sound designer Darko Esser en schrijver/muzikant Aafke Romeijn. Poëzie, fragiele melodieën en rauwe beats versmelten hierin tot een grimmig universum.

Patrick Timmermans, directeur Erfgoed Brabant

Welke verhalen komen tot leven als je erfgoeddata koppelt aan creativiteit en technologie? Tijdens de HackaLOD 2025 – dé hackathon voor het erfgoedveld – werkten teams 24 uur lang in het Openluchtmuseum Arnhem aan verrassende apps, games en andere toepassingen met open erfgoeddata. Breng je stem uit op de Publieksprijs HackaLOD 2025.

Borrel en napraten over gisteren, vandaag en morgen!

Smullen – proosten – loungen – swingen: feestelijke avond met of zonder dj